‘The Times’: Tirana është “pazari” më i mirë i Evropës

Tirana nuk është qyteti mesatar evropian.

Kështu e nis “The Times” artikullin dedikuar Tiranës, duke ofruar një xhiro nëpër rreshta rreth kryeqytetit dhe asaj që ai ofron.

Tirana ka qenë e hapur për vizitorët vetëm nga vitet 1990.

Më para, kryeqyteti shqiptar ishte krejtësisht i shkëputur nga bota e jashtme, i sunduar nga diktatori despotik komunist Enver Hoxha.

Tirana, që nga fundi i atyre ditëve të errëta, ka kompensuar kohën e humbur.

Rrokaqiejt e rinj futuristik depërtojnë horizontin, duke u bashkuar me monumentet e rinovuara.

Zonat e braktisura janë riformuluar si zona të artit, blerjeve dhe jetës së natës.

Historia është ende aty, e treguar në muzetë e palëkundur dhe bunkerët e braktisur, por njerëzit presin me padurim dhe janë ata njerëz që e bëjnë Tiranën që ia vlen të vizitohet.

Qyteti kaloi dekada pa askënd për të mirëpritur. Tani krahët janë hapur gjerësisht.

Në mes të qytetit, Piramida është vendi i përsosur për të nisur eksplorimin.

Për dekada kjo strukturë e çuditshme qëndroi e braktisur; u ndërtua si monument dhe muze i Hoxhës pas vdekjes së tij në vitin 1985, por u plaçkit pas rënies së komunizmit pesë vjet më vonë.

Që nga viti 2023 është rinovuar si një qendër IT-je për të rinjtë.

Nga maja, pamjet 360 gradë zbulojnë horizontin në zhvillim të qytetit.

Sheshi Skënderbej mban emrin e Gjergj Kastriotit, i njohur ndryshe si “Skënderbeu”, heroit kombëtar që udhëhoqi një revoltë kundër Perandorisë Osmane në shekullin e XV-të, dhe statuja e tij ndan sheshin me disa nga ndërtesat më të rëndësishme të Tiranës.

Vlen të vizitohet xhamia e Et’hem Beut e restauruar me përpikëri e shekullit të XVIII-të, një nga mbetjet e pakta të së kaluarës osmane të Tiranës.

Nuk duhet humbur as ndonjë shfaqje në Teatrin Kombëtar të Operas dhe Baletit.

Tirana duket se vesh me krenari të kaluarën e vet të trazuar.

Askund nuk rrëfehet historia traumatike më mirë se te muzetë binjakë Bunk’Art 1 dhe Bunk’Art 2.

Madje, ky i fundit është një rrjet tunelesh jashtë sheshit Skënderbej që dikur lidhej me Ministrinë e Punëve të Brendshme të Shqipërisë.

Kurse i pari, një mega bunker në buzë të qytetit, u krijua fillimisht për të strehuar Hoxhën në rast të një sulmi.

Të fortë dhe klaustrofobikë, tunelet janë një metaforë e fuqishme për mbytjen e regjimit në Shqipëri dhe dokumentojnë ngritjen dhe rënien e qeverisë komuniste përmes dëshmive të dorës së parë, objekteve origjinale dhe pamjeve të pabesueshme bardhezi.

Nuk është e bukur, por është thelbësore të kuptosh vështirësitë e pafundme që ka kapërcyer Tirana.

Për një frymëmarrje të re, ja vlen një shëtitje rreth liqenit në terrenin e gjerë të Parkut të Madh të Tiranës.

Të fshehura mes pishave me hije, kafenetë shërbejnë kafshata të lehta, pica, lëngje të freskëta dhe kafe.

Gjatë verës, këtu shfaqet edhe një kinema në natyrë.

Lagjja më e lezetshme – Blloku – ka qenë një zonë e ndaluar për qytetarët mesatarë të Tiranës.

Elita politike jetonte këtu në luks pas rojeve të armatosura dhe pallati i Hoxhës ende qëndron, bosh dhe i pabanuar.

Megjithatë, që nga vitet 1990, ajo që dikur ishte një simbol i mjerimit të qytetit është rishfaqur si një zonë e lulëzuar për jetën e natës dhe krijimtarinë.

Zbavitja ka zëvendësuar shtypjen, me bare në qiell të hapur, restorante kozmopolite dhe kafene të rreshtuara nëpër rrugë.

Patjetër që duhen eksploruar edhe galeritë e pavarura të artit të veprave vendase si Galeria e Arteve përrallore dhe Galeria Kalo.

Pazari i Tiranës është një vend i mrekullueshëm.

Në skarat e atjeshme mund të provohet fërgesa, një pjatë me salcë domate, speca, feta dhe ricotta.

Pjesa më e madhe e asaj që konsumohet atje është blerë në tregun përreth – mund të shihni kamerierët që kthehen me çanta të ngarkuara me prodhime të freskëta.

Nuk mungojnë as baret ku mund të provoni rakinë. Rakia është rit në Shqipëri dhe nuk do të kalojë shumë kohë para se t’ju ofrohet pas një vakti.

Perime të pjekura në skarë, mish të shijshëm me erëza barishtore dhe sallata të freskëta të marra direkt nga fshatrat përreth — ka shumë për të pëlqyer në kuzhinën tradicionale shqiptare.

Po ashtu, gjatë viteve të fundit, projekte të qëndrueshme agroturizmi nga ferma kanë filluar të shfaqen në fshatrat përreth Tiranës.

Nuk duhet shmangur teleferiku deri në Dajt, mali që ngrihet mbi Tiranë në lindje të qytetit.

Pamjet spektakolare të qytetit ia vlejnë, shtoni një mini-aventurë në pushimin tuaj. /Albanianpost.com