“Nëse bota do të dëgjonte shkencën, ndoshta ne nuk do t’i bënim këto COP,” i tha AFP shkencëtari 36-vjeçar nga Kenia për klimë në margjinat e forumit të OKB-së të këtij viti në Azerbajxhan.
“Ne jemi shumë të ngadaltë në mënyrën se si ne ndërmarrim veprimet tona. Kemi frikë të hedhim hapa të guximshëm. Dhe nuk e kuptoj pse.”
Ndërsa konferenca i afrohet javës së saj të dytë, bota nuk është më afër pranimit të rritjes së ndihmës shumë të nevojshme për vendet e cenueshme nga klima në të gjithë Afrikën, Azinë dhe Amerikën Latine.
Pa këto para, vendet në zhvillim thonë se do të luftojnë për të kaluar drejt energjisë së pastër dhe do të përshtaten ndërsa goditjet klimatike intensifikohen.
Bisedimet kanë ecur në qarqe, me diplomatët që nuk janë më afër konsensusit, duke testuar ata, komunitetet e të cilëve janë në mëshirën e motit gjithnjë e më të çrregullt dhe ekstrem.
“Është vërtet zhgënjyese,” tha Kimutai, i cili ka qenë autori kryesor i raporteve nga paneli i ekspertëve të OKB-së për klimën, IPCC.
“Përpiqem të jem optimist, por sinqerisht, ka ditë që zgjohem dhe jam shumë pesimist, sepse i keni parë vuajtjet e këtyre komuniteteve të njerëzve që janë të pambrojtur”.
Vija e parë e klimës
Kimutai e kupton çmimin e mosveprimit klimatik më mirë se shumica e të strukur brenda dhomave të negociatave pa dritare në një stadium sportiv në Baku për COP29.
Kimutai është një specialist në atribuimin e rolit të njerëzimit në ngrohjen e planetit ndaj motit ekstrem dhe bashkëpunon me një rrjet të respektuar global shkencëtarësh që avancojnë këtë kërkim novator.
“Por unë preferoj të jem me bazë në kontinentin e Afrikës, sepse mendoj se këtu kërkohet ekspertiza ime,” tha Kimutai, i cili jeton në Nairobi.
Atje, Kimutai nuk hiqet nga të dhënat që ajo shtyp.
Këtë vit, pas vuajtjes së thatësirës më të keqe në dekada, Kenia u godit nga rrebeshe dhe përmbytje që vranë qindra njerëz dhe shkatërruan shtëpi dhe rrugë në një gjurmë të kushtueshme shkatërrimi.
Kimutai tha në Luginën e Riftit, një rajon kodrinor ku gjeografia e shkollës së mesme ndezi pasionin e saj për shkencën, rrëshqitjet e dheut po bëheshin më të shpeshta, stinët jo të besueshme dhe bari dhe uji i pakët për bagëtitë.
Ndryshimet klimatike po kërkonin një taksë “të tmerrshme” në Kenia, tha ajo, por nuk ishte ndryshe diku tjetër në Afrikë apo rajone të tjera në zhvillim në thëngjillin e një planeti që po ngrohej.
“Ata nuk janë gati për këto ngjarje,” tha Kimutai.
Edhe vendet e pasura nuk do të “kurseshin”, tha ajo, duke treguar për përmbytjet vdekjeprurëse të fundit në Spanjë që zunë një komb të pakujdesshëm.
‘Të mbaj kontinentin’
Në COP29, Kimutai po këshillon qeverinë keniane ndërsa ajo shtyn për një marrëveshje që angazhon kombet e pasura më përgjegjëse për ndryshimet klimatike për të ndihmuar më mirë kombet më të varfra.
Donatorët hezitojnë të japin shuma të mëdha parash të reja dhe duan që të tjerë si Kina të marrin pjesë, një nga pikat e shumta penguese në COP29.
Kimutai tha se Kenia po “mbart kontinentin” si kreu i Grupit të Negociatorëve të Afrikës, i cili po kërkon financa të reja që nuk i shtyjnë vendet në borxhe.
“Nëse jeni duke përjetuar tre ose katër fatkeqësi në një vit, kjo do të thotë katër herë për donatorët… duke kërkuar para për t’u përgjigjur. Dhe kjo do të thotë që ju jeni vazhdimisht në borxh,” tha ajo.
Të bësh pazare për paratë për të zgjidhur një problem të shkaktuar nga të tjerët ishte “poshtëruese” veçanërisht kur koha për të vepruar po mbaronte, tha ajo.
Por ishte e rëndësishme që shkenca ndihmoi “informimin e politikave, në mënyrë që të marrim vendimet e duhura për të pasur një planet më të mirë”, shtoi Kimutai./france24/
