Presidenti i Panamasë, José Raúl Mulino, ka akuzuar SHBA-në për përhapjen e “gënjeshtrave dhe gënjeshtrave” pasi Departamenti Amerikan i Shtetit pretendoi se anijeve të qeverisë amerikane nuk u kërkohej më të paguanin një tarifë për të kaluar tranzit përmes Kanalit të Panamasë.
Sekretari amerikan i Shtetit Marco Rubio që atëherë është tërhequr nga pretendimi i departamentit të tij , por e quajti tarifën për anijet amerikane “absurde” për shkak të një traktati që detyron SHBA-në të mbrojë kanalin nëse sulmohet.
Presidenti amerikan Donald Trump ka shprehur vazhdimisht dëshirën e tij për të rimarrë kontrollin e rrugës ujore që nga marrja e detyrës dhe ka refuzuar të përjashtojë mundësinë e rimarrjes së saj me forcë. Ai do të flasë me Mulino të premten.
Kanali i Panamasë është një kalim 51 milje (82 km) që lidh oqeanin Atlantik dhe Paqësor përgjatë vendit të Amerikës Qendrore.
Të gjitha anijet duhet të paguajnë një tarifë, bazuar në madhësinë dhe llojin, për kalimin e rrugës ujore, por anijet amerikane kanë përparësi kalimi.
Në një postim në X të mërkurën, Departamenti i Shtetit shkroi: “Anijet e qeverisë amerikane tani mund të kalojnë transit në Kanalin e Panamasë pa tarifa, duke i kursyer qeverisë amerikane miliona dollarë në vit”.
Mulino reagoi ndaj deklaratës duke thënë se ai kundërshton “këtë metodë të menaxhimit të marrëdhënieve dypalëshe mbi bazën e gënjeshtrave dhe gënjeshtrave”.
Ai tha se i kërkoi ambasadorit të tij në Uashington të ndërmarrë “hapa të vendosur” për të hedhur poshtë pretendimin, duke e quajtur atë “thjesht dhe qartësisht të patolerueshme”.
Mulino shtoi se anijet e qeverisë amerikane, përfshirë anijet e marinës, paguanin “6-7 milionë dollarë [4,8-5,6 milionë funte] në vit” për të drejtën e kalimit.
“Nuk është sikur numri i kanaleve po thyen ekonominë e Shteteve të Bashkuara,” shtoi ai.
Autoriteti i Kanalit të Panamasë (ACP) gjithashtu bëri një deklaratë duke thënë se “nuk kishte bërë asnjë rregullim” të tarifave, duke shtuar se ishte i hapur për të vendosur një dialog.
Pas takimit të Rubios dhe Mulinos, Panamaja njoftoi se nuk do të rinovojë anëtarësimin e saj në programin e ndërtimit të infrastrukturës të Kinës, i njohur si Iniciativa Brez dhe Rrugë.
Rubio e përshëndeti këtë veprim, duke e quajtur atë “një hap të madh përpara”, megjithëse Panamaja mohoi që vendimi të ishte marrë me kërkesë të SHBA.
Trump ka shprehur frikën se Kina mund të mbyllë kanalin për SHBA-në në rast krize – diçka që Panamaja dhe Kina e kanë mohuar fuqishëm.
Të mërkurën, zëdhënësi i Punëve të Jashtme të Kinës, Lin Jian, tha se partneriteti i saj me Panamanë po jepte “rezultate të frytshme” dhe i kërkoi vendit t’i “rezistonte ndërhyrjeve të jashtme”.
Rubio takoi administratorin e kanalit, Ricaurte Vásquez Morales së bashku me Mulino të dielën. Kryediplomati amerikan kërkoi që Panama të bëjë “ndryshime të menjëhershme” në “ndikimin dhe kontrollin” e Kinës mbi rrugën ujore.
Kjo i bëri jehonë fjalimit inaugurues të Trump, ku ai deklaroi se kanali po operohej nga Kina dhe ai donte ta “marrë përsëri”.
Mulino ka mohuar këto akuza dhe ka hedhur poshtë planin, duke thënë se rruga tregtare “është dhe do të mbetet” në duart e Panamasë.
SHBA e ndërtoi kanalin në fillim të shekullit të 20-të, por, pas vitesh protestash, presidenti Jimmy Carter nënshkroi një traktat me Panamanë në vitin 1977 për të rikthyer gradualisht kontrollin e rrugës ujore. Trump e ka quajtur këtë “një gabim të madh” që nga kthimi në detyrë.
Sekretari amerikan i Shtetit Marco Rubio ka qenë në një turne në Amerikën Qendrore për të diskutuar mbi migrimin dhe trafikun e drogës në rajon.
Deklarata e Rubios për t’iu përgjigjur akuzës së Mulinos për “gënjeshtra” amerikane u dha në ndalesën e tij të fundit, Republikën Domenikane./BBC/
