Ndërsa një takim i bordit nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) filloi në Vjenë, diplomatët i thanë AFP se Parisi, Berlini, Londra dhe Uashingtoni paraqitën zyrtarisht një mocion censurimi kritik ndaj Iranit.
Rezoluta pritet të votohet të enjten, thanë burimet diplomatike.
Në një bisedë telefonike me shefin e IAEA, Rafael Grossi, ministri i jashtëm i Iranit, Abbas Araghchi paralajmëroi për një përgjigje “proporcionale” nga Teherani nëse bordi miraton rezolutën, njoftoi agjencia zyrtare e lajmeve IRNA.
Araghchi tha gjithashtu se masa është “në kundërshtim të qartë me atmosferën pozitive të krijuar në ndërveprimet midis Iranit dhe agjencisë”.
Më parë të mërkurën, Araghchi tha se ai “dënoi fuqishëm” masën, duke shtuar se “vetëm do ta ndërlikojë më tej çështjen”.
Rezoluta e paraqitur pason një vizitë të Grossi në Iran, ku ai vizitoi gjithashtu vendet kryesore të pasurimit të vendit në Fordo dhe Natanz. Irani e shikoi udhëtimin si pozitiv.
Agjencia ka thënë se Irani ka ndërmarrë hapa drejt ndalimit të zgjerimit të rezervave të tij të uraniumit shumë të pasuruar, sipas një raporti konfidencial të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA) të parë nga AFP të martën.
Tensionet
Me mocionin e planifikuar të censurës, diplomatët synojnë të ngrenë presionin diplomatik ndaj Iranit për t’u rikthyer në përputhje dhe për të adresuar shqetësimet e kahershme të IAEA.
Sipas versionit përfundimtar të tekstit të parë nga AFP, fuqitë perëndimore këtë herë kërkojnë që një “raport gjithëpërfshirës” të lëshohet nga kreu i IAEA Grossi “më së voni deri në pranverën e vitit 2025”.
Raporti do të kërkonte të hedhë më shumë dritë mbi aktivitetet bërthamore të Iranit, duke përfshirë bashkëpunimin e Teheranit me agjencinë për gjurmët e uraniumit të gjetura në vende të padeklaruara.
Sipas ministrit të jashtëm francez Jean-Noel Barrot, i cili zhvilloi bisedime me homologun e tij iranian, zgjerimi i programit të tij bërthamor nga Teherani është “shumë shqetësues dhe sjell rreziqe të mëdha të përhapjes”.
Tensionet midis Iranit dhe agjencisë janë ndezur në mënyrë të përsëritur që nga një marrëveshje e vitit 2015 për të frenuar programin bërthamor të Teheranit në këmbim të lehtësimit të sanksioneve.
Marrëveshja u shpërbë pasi Donald Trump tërhoqi në mënyrë të njëanshme Shtetet e Bashkuara në 2018 dhe rivendosi sanksione të rënda ndaj Iranit.
Teherani si përgjigje u tërhoq nga mandatet e tij sipas marrëveshjes, duke rritur nivelet e pasurimit deri në 60 për qind, afër pragut prej 90 për qind të kërkuar për të zhvilluar një bombë bërthamore.
Irani, megjithatë, ka mohuar gjithmonë kërkimin e një arme bërthamore, duke thënë se zhvillimet bërthamore janë për qëllime civile dhe paqësore.
Sipas IAEA, Teherani është i vetmi shtet pa armë bërthamore që pasuron uraniumin në 60 për qind.
Agjencia tha të martën se Irani kishte rritur rezervat e tij të uraniumit të pasuruar në muajt e fundit, i cili arriti më shumë se 32 herë kufirin e vendosur në marrëveshjen bërthamore të vitit 2015.
Stoku u vlerësua në 6,604.4 kilogramë që nga 26 tetori, 852.6 kilogramë më shumë nga raporti i fundit tremujor në gusht.
Javën e kaluar, Araghchi i tha Grossit se Irani ishte “i gatshëm të negocionte”, por nuk ishte “nën presion dhe frikësim”.
Ai tha gjithashtu se nëse miratohet një rezolutë kundër Teheranit, Irani do të “ndërmerrte masa të reja në programin tonë bërthamor që sigurisht nuk do t’i pëlqejnë”.
Diplomati veteran ishte kryenegociatori i Iranit në bisedimet që çuan në marrëveshjen bërthamore të vitit 2015./france24/
