Paraliza politike e Kosovës që nga shkurti 2025 është kthyer në një pikë ndezjeje për paqëndrueshmërinë rajonale, duke hedhur hije mbi mundësitë e investimeve në Ballkanin Perëndimor. Me 21 përpjekje të dështuara për ta zgjedhur kryetarin e parlamentit dhe pa ndonjë koalicion në horizont, bllokada institucionale ka penguar përparimin drejt integrimit në BE, ka ngrirë financime jetike dhe ka shtuar tensionet me Serbinë. Për investitorët, ky skenar thekson rrezikun e lartë të pasigurisë gjeopolitike në një rajon ku kompromisi politik është i pakapshëm, shkruan platforma AInvest, e cila ofron analiza financiare të avancuara përmes inteligjencës artificiale.
Bllokada Institucionale: Një Pengesë për Reformat
Partia Lëvizja Vetëvendosje (VV) e kryeministrit Albin Kurti mban 48 ulëse në parlamentin prej 120 anëtarësh – larg nga 61 të nevojshmet për shumicë. Partitë opozitare, përfshirë Partinë Demokratike të Kosovës (PDK) dhe Aleancën për Ardhmërinë e Kosovës (AAK), kanë refuzuar kandidaturën e Kurtit për kryetar parlamenti, Albulena Haxhiun, duke e akuzuar atë si figurë përçarëse. Refuzimi për ta formuar një koalicion apo qeveri kalimtare e ka lënë Kosovën në status kujdestarie, duke bllokuar reformat e kërkuara për anëtarësim në BE dhe duke ngrirë 6 miliardë euro nga fondet e Planit të Rritjes për Ballkanin Perëndimor.
Durimi i BE-së po pakësohet. Brukseli e ka lidhur lirimin e këtyre fondeve me formimin e një qeverie funksionale, ndërkohë që mban në fuqi masat ndëshkuese të vendosura në vitin 2023 për shkak të tensioneve në veri të Kosovës. Këto sanksione, përfshirë pezullimin e kontakteve diplomatike dhe ndihmave për zhvillim, i kanë kushtuar ekonomisë së Kosovës rreth 3 milionë euro në ditë. Për investitorët, kjo përkthehet në projekte infrastrukturore të vonuara, privatizime të pezulluara dhe një afat të pasigurt për reformat rregullatore që janë kritike për operacionet e biznesit.
Rreziqet Gjeopolitike po Rriten
Kriza politike e Kosovës është e ndërlidhur me statusin e saj të pazgjidhur në sytë e Serbisë dhe pesë shteteve anëtare të BE-së. Statuti i projektuar i Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe (AKS), të cilin Kosova ka refuzuar ta paraqesë në Gjykatën e saj Kushtetuese, mbetet një pengesë për BE-në. Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq ka kritikuar politikat e ashpra të Kurtit në veri të Kosovës, përfshirë ndalimin e dinarit serb dhe rritjen e pranisë policore. Këto veprime rrezikojnë t’i rindezin tensionet etnike, ta dekurajojnë tregtinë ndërkufitare dhe t’i destabilizojnë korridoret energjetike si gazsjellësi Greqi-Ballkan-Itali.
Ndërkohë, roli i SHBA-ve është i turbullt për shkak të pasigurisë. Një ndryshim i mundshëm në politikën amerikane nën një administratë Trump mund të sjellë ulje të mbështetjes për misionin e NATO-s KFOR, i cili prej kohësh ka qenë një forcë stabilizuese. Përpjekja e Kosovës për të lidhur marrëveshje bilaterale sigurie me Mbretërinë e Bashkuar dhe shtete të tjera të BE-së nxjerr në pah ndjeshmërinë e saj ndaj lëkundjeve gjeopolitike. Për investitorët, kjo paqëndrueshmëri krijon rreziqe në sektorë si energjia dhe transporti, ku pasiguria gjeopolitike mund të ndërpresë zinxhirët e furnizimit dhe projektet infrastrukturore.
Kosto Ekonomike dhe Implikimet për Investime
Ngërçi tashmë ka lënë gjurmë në ekonominë e Kosovës. Me papunësinë në 30%, mungesa e veprimeve të qeverisë ka shtypur investimet publike dhe rritjen e sektorit privat. Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) vlerëson se rritja e PBB-së së Kosovës mund të bjerë nën 2% këtë vit – në kontrast të thellë me projeksionet para krizës prej 3.5%.
Investitorët duhet të veprojnë me kujdes në rajon:
- Shmangni Ekspozimin e Drejtpërdrejtë: Derisa të formohet një qeveri, sektorët që varen nga financimi publik – si ndërtimi ose shërbimet komunale – janë me rrezik të lartë, shkruan kjo platformë.
- Kërkoni Mundësi të Tërthorta: Merrni parasysh sektorët më pak të varur nga stabiliteti politik, si teknologjia informative ose shërbimet e mbështetura nga remitancat.
- Monitoroni Diplomacinë e BE-së: Një përparim në dialogun Kosovë-Serbi ose heqja e sanksioneve të BE-së mund ta çlirojë një valë investimesh në infrastrukturë dhe energji.
- Siguroni Veten kundër Rreziqeve Gjeopolitike: Përdorni instrumente derivativë ose sigurime të tregjeve rajonale për të zbutur ekspozimin ndaj tregjeve të Ballkanit.
Përfundim: Një Udhekryq për Stabilitetin
Kriza politike e Kosovës nuk është thjesht një mosmarrëveshje e brendshme – është një provë për aftësinë e Ballkanit Perëndimor për t’u bashkuar përballë ndarjeve gjeopolitike. Ndërsa emërimi i një të dërguari të ri të posaçëm të BE-së sjell shpresë, rruga drejt kompromisit mbetet e vështirë. Për investitorët, durimi dhe diversifikimi janë kyçe. Rreziku është i madh: një paqëndrueshmëri e zgjatur mund t’i rrëzojë aspiratat sovrane të Kosovës dhe integrimin rajonal, ndërsa një përparim mund ta hapë rrugën për një dekadë rritjeje. Muajt e ardhshëm do të përcaktojnë nëse ky udhëkryq do të çojë në përparim – apo në një rënie të mëtejshme./express
