Pas rënies së diktatorit Bashar al-Assad, Rusia ka frikë për bazat e saj ushtarake në Siri.
Baza detare në Tartus dhe baza ajrore në Hmeimim janë të vetmet poste ushtarake ruse jashtë ish-Bashkimit Sovjetik dhe luajnë një rol kyç në aktivitetet e Kremlinit në Afrikë dhe Lindjen e Mesme.
Humbja e bazave në Siri do të ishte shkatërruese për Korpusin Afrikan të Rusisë (ish-Grupi Wagner), i cili është i pranishëm në Mali, Burkina Faso, Niger, Republikën e Afrikës Qendrore dhe Libi, thotë Beverly Ochieng, një analist i sigurisë në konsulencën e rrezikut në Senegal.
Mercenarët stabilizojnë regjimet afrikane
Mercenarët rusë kanë ndihmuar në stabilizimin e regjimeve në këto vende dhe kanë nevojë për shërbime konkrete nga Moska, përkatësisht Korpusi i Afrikës.
Këto forca zëvendësuan Grupin Wagner, të udhëhequr më parë nga Yevgeny Prigozhin. Ai vdiq në gusht 2023 pas një aksidenti avioni në Rusi. Kremlini mohon përfshirjen në vdekjen e Prigozhin.
Regjimet ushtarake në Mali, Burkina Faso dhe Niger e kanë detyruar Parisin të tërheqë mijëra trupa që kishte vendosur për të ndihmuar në luftimin e grupeve xhihadiste.
Në vend të kësaj, ata iu drejtuan Rusisë, duke marrë armë dhe duke sjellë personel ushtarak. Juntat vlerësojnë gjithashtu faktin se Moska po përmbahet nga presioni ndaj tyre për të thirrur zgjedhje dhe për të vendosur një sundim demokratik.
Grupet terroriste kërcënojnë stabilitetin rajonal. “Ne kemi parë Al-Kaedën në Mali duke festuar ngjarjet në Siri dhe duke e parë atë si një potencial për të minuar më tej bashkëpunimin midis Rusisë dhe Malit,” tha Beverly Ochieng për BBC.
Mënyra të reja për të ndërtuar elasticitet
Ajo shpjegon se Burkina Faso dhe Nigeri gjithashtu mund të duhet të presin shumë më gjatë për vendosjen shtesë të trupave ose formacioneve paraushtarake. Ata kanë flakur forcat e vendeve perëndimore dhe presin që të rritet mbështetja e Rusisë.
“Këto dy vende janë potencialisht në rrezik.” “Ata do të duhet të fillojnë të trajnojnë forcat lokale ose të kërkojnë mënyra të tjera për të ndërtuar elasticitet,” thotë Ochieng.
Një tërheqje e mundshme nga Siria ngre çështjen e vendndodhjeve të reja. Sudani duket i gatshëm të lejojë Rusinë të ndërtojë një bazë ushtarake në Port Sudan që do t’i jepte Rusisë qasje në Detin e Kuq.
Por Sudani po përballet me rebelime që po rrisin paqëndrueshmërinë politike. Gjithashtu, infrastruktura është e dobët dhe vështirë se do të lejonte arritjen deri në Mali, thonë ekspertët.
Hager Ali, një shkencëtar politik dhe studiues në Institutin Gjerman për Studime Globale dhe Rajonale (GIGA), thotë se konflikti në Sudan është gjithashtu i rëndësishëm për Rusinë, pasi ajo financon veten dhe luftën në Ukrainë përmes aksesit në arin dhe si furnizues. të armëve për forcat e armatosura sudaneze, si dhe forcat paraushtarake për mbështetje të shpejtë (RSF).
“Nxitja e luftës në Sudan e ndihmon Moskën ta bëjë ekonominë ruse të pavarur nga dollari dhe minon sanksionet ndërkombëtare”, thotë Ali për DW.
Rusia fiton akses në burime të vlefshme natyrore në vende të ndryshme afrikane.
Luftëtarët rusë, shumë prej të cilëve janë ish mercenarë të Wagner-it, kanë marrë gjithashtu nën kontroll minierën strategjike të arit Intahaka në veri të Malit, e cila është kontestuar prej kohësh nga grupe të ndryshme të armatosura.
Në Niger, Rusia po kërkon në mënyrë aktive lëshime për uraniumin, me synimin për të reduktuar ndikimin francez mbi këto burime kritike.
Rusia po kërkon të zmbrapset kundër dominimit perëndimor mbi burimet minerale dhe energjetike të Afrikës, duke e pozicionuar veten si një lojtar kyç në këtë konkurrencë globale.
Por Libia është logjistikisht më afër Sahelit. Sipas Beverly Ochieng, Rusia tashmë ka një prani të madhe ushtarake në vend, me afro 2,000 njerëz të regjistruar në fund të vitit 2024.
Qasja në Sahel nga Libia
Libia e pasur me energji është e ndarë midis një qeverie të njohur nga Kombet e Bashkuara në kryeqytetin Tripoli në perëndim dhe një administrate rivale të mbështetur nga Khalifa Haftar, i cili sundon nga Bengazi dhe Tobruku në lindje.
Pas shtyrjes së zgjedhjeve të përgjithshme në fund të vitit 2021, Libia mbetet e paralizuar politikisht.
Por vendi është i rëndësishëm për Rusinë, kapacitetet e kufizuara shtetërore e bëjnë më të lehtë kryerjen e aktiviteteve mercenare, thekson Ali, duke shtuar se nga Libia, Rusia fiton akses në të gjithë Sahelin.
“Rusia po nxit luftën në Libi përmes Khalifa Haftar duke kontrabanduar armë në zonën e konfliktit dhe arin jashtë vendit”. Ekziston një mundësi për të thelluar marrëdhëniet me Haftarin dhe për t’u përfshirë në konflikte të tjera.
Sa të arritshme janë ambiciet e Rusisë në kontinent dhe plani i saj për të rritur praninë e saj ekzistuese në Libi?
Ulf Lessing, drejtor i programit Sahel në Fondacionin Konrad Adenauer në Mali, thekson një aspekt tjetër: furnizimi i bazave ushtarake në kontinentin afrikan nga Libia është i mundur, por do të jetë “shumë më i shtrenjtë, nuk do të jetë më i mundur të futet brenda. material me anije, distanca e fluturimit është shumë më e lartë dhe fluturimi është i pasigurt.”
Rusisë së pari do t’i duhet të investojë shumë në këtë bazë që të mund të organizojë fluturime drejt vendeve afrikane, thotë ai në një intervistë për DW.
Nuk ka përhapje të mëtejshme në Afrikë
“Në javët e fundit, ne kemi qenë dëshmitarë të transferimit të pajisjeve ushtarake ruse nga Siria, pjesërisht në Libi dhe Libinë lindore”, shton ai. Rusia prej disa kohësh ka mbështetur sundimtarin lindor Haftar, i cili tashmë i ka dhënë Rusisë katër baza për përdorim.
Por e ardhmja e 81-vjeçarit Haftar është e pasigurt, thotë Lessing. Ai donte të thellonte lidhjet me Perëndimin, Francën, SHBA-në dhe Italinë”. “Këto vende i bëjnë presion Haftarit që të mos i japë Rusisë baza shtesë”.
Lessing nuk beson se Rusia do të jetë në gjendje të zgjerohet më tej në Afrikë ose të lidhë marrëveshje të reja të Korpusit Afrikan – për arsye logjistike. Sidomos në Çad, i cili ka qenë aleat i Francës për dekada.
Presidenti i Çadit, Mahamat Deby megjithatë po thellon marrëdhëniet me Moskën. Por Rusia “do të bëjë çdo përpjekje që të paktën pjesërisht të mbajë bazat në Mali dhe Republikën e Afrikës Qendrore”./express/
