Të nxitura kryesisht nga lufta në Ukrainë, shpenzimet ushtarake të vendeve anëtare të BE-së arritën kulmin në 279 miliardë euro në vitin 2023, me 2024 që pritet të arrijë në 326 miliardë euro.
Shpenzimet ushtarake në vendet e BE-së kanë parë një rritje të konsiderueshme në vitet e fundit.
Vetëm në vitin 2023, vendet e BE-së investuan 279 miliardë euro, shuma më e lartë e regjistruar ndonjëherë nga Agjencia Evropiane e Mbrojtjes (e themeluar në 2004) dhe një rritje prej 10% nga viti 2022.
Por rritja e shpenzimeve të mbrojtjes nuk është një prirje e re. Trajektorja e saj në rritje filloi në vitin 2014 kur Rusia pushtoi Gadishullin e Krimesë.
Vitin e kaluar, vendet që shpenzuan më së shumti ishin fqinjët e Rusisë: Polonia investoi 3.3% të PBB-së së saj në mbrojtje, e ndjekur nga Estonia (3.0%) dhe Letonia (2.9%).
Nevojë urgjente për të prodhuar më shumë armë brenda vendit – shefi i EDA
Shefi ekzekutiv i Agjencisë Evropiane të Mbrojtjes Jiří Šedivý thotë se pjesa më e madhe e investimit shkon në “pajisje të disponueshme nga jashtë BE-së, duke theksuar nevojën për të forcuar bazën teknologjike dhe industriale të mbrojtjes të BE-së (EDTIB).
“Blerja së bashku kursen para, ndërsa zhvillimi i aseteve së bashku na bën më të pavarur.”
“Evropa mbetet prapa Shteteve të Bashkuara dhe Kinës në kërkimin dhe investimet në teknologji në mbrojtje. Për të siguruar të ardhmen e Evropës, ne duhet t’i japim përparësi inovacionit dhe unitetit.”
Investimet ushtarake të BE-së do të arrijnë rekord të ri në 2024
Shpenzimet e mbrojtjes u rritën në 22 nga 27 shtetet anëtare të BE-së. Në 11 prej tyre, ajo u rrit me të paktën 10%.
Më shumë se 80% e investimeve të mbrojtjes, ose 61 miliardë euro, u ndanë për artikuj të rinj të mbrojtjes, përkatësisht sisteme të mbrojtjes ajrore, avionë luftarakë dhe tanke luftarake.
Këtë vit, shpenzimet e BE-së për mbrojtjen pritet të arrijnë në 326 miliardë euro – ekuivalente me 1.9% të PBB-së së BE-së, pak më poshtë udhëzimit prej 2% të vendosur nga NATO për anëtarët e saj.
2% ‘nuk mjafton’ për të ruajtur parandalimin e NATO-s
Sekretari i ri i përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte megjithatë tha të mërkurën se “2% nuk mjafton” për të ruajtur parandalimin në një afat të gjatë.
“Ne mund të mbrohemi tani dhe askush nuk duhet të përpiqet të na sulmojë. Por unë dua që kjo të mbetet e njëjtë në 4 ose 5 vjet”, tha ai pas takimit të fundit të ministrave të jashtëm të NATO-s në Bruksel.
Në korrik, presidenti amerikan Joe Biden dhe homologët e tij të NATO-s miratuan ndryshimin më të madh që nga Lufta e Ftohtë se si aleanca do t’i përgjigjej një sulmi rus.
Sipas një plani të ri tepër sekret, NATO synon të ketë deri në 300,000 trupa gati për të lëvizur në krahun e saj lindor brenda 30 ditëve. Planet parashikojnë se cilët aleatë do t’i përgjigjen një sulmi kudo nga rajoni i Arktikut dhe Detit Baltik deri në Atlantik dhe në lindje deri në Detin e Zi.
Por zyrtarë të lartë të NATO-s pranojnë se vendeve mund të duhet të shpenzojnë deri në 3% të PBB-së për të ekzekutuar me sukses planin e sigurisë. Rutte tha gjithashtu se NATO mund të vendosë objektiva specifike për vendet anëtare në mënyrë që të plotësojë boshllëqet e pajisjeve ushtarake./euronews/
