Një numër rekord prej 15 rekordesh kombëtare të nxehtësisë janë thyer që nga fillimi i këtij viti, sipas një historiani të njohur të klimës, që foli për Guardian.
Ekstremet e motit po bëhen më të shpeshta ndërsa kriza klimatike intensifikohet. Maximiliano Herrera, i cili mban një arkiv të ngjarjeve ekstreme, raporton se janë thyer gjithashtu 130 rekorde mujore kombëtare të temperaturës, së bashku me dhjetëra mijëra nivele të larta lokale të regjistruara në stacionet e monitorimit, nga Arktiku deri në Paqësorin Jugor.
Herrera theksoi se numri i paprecedentë i rekordeve të thyer në gjashtë muajt e parë të vitit ishte befasues. “Kjo sasi e ngjarjeve ekstreme të nxehtësisë është përtej çdo gjëje që kemi parë apo imagjinuar ndonjëherë,” tha ai. Muajt nga shkurti deri në korrik të vitit 2024 kanë shënuar rekorde në pothuajse çdo kategori.
Kjo është alarmante, pasi nxehtësia ekstreme e vitit të kaluar ishte kryesisht rezultat i një kombinimi të ngrohjes globale të shkaktuar nga aktivitetet njerëzore – përfshirë djegien e karburanteve fosile dhe shpyllëzimin – dhe fenomenit natyror El Niño, një ngrohje e sipërfaqes tropikale të Oqeanit Paqësor që shoqërohet me temperatura më të larta në shumë pjesë të botës. Edhe pse El Niño ka rënë që nga shkurti, kjo nuk ka sjellë lehtësim të dukshëm.
“Rekordet po thyhen me një ritëm edhe më të shpejtë tani krahasuar me fundin e vitit 2023,” shtoi Herrera.
Çdo ditë po thyhen rekorde të reja në nivel lokal. Në disa raste, mijëra stacione monitorimi kanë regjistruar nivele të reja të temperaturave maksimale ose minimale mujore. Kjo është veçanërisht shqetësuese, pasi temperaturat e larta gjatë natës nuk lejojnë njerëzit dhe ekosistemet të rikuperohen nga nxehtësia e pandërprerë. Në fund të korrikut, rajoni Yueyang i Kinës përjetoi një natë të pazakontë me temperaturë prej 32.0°C, një nivel i paprecedentë gjatë orëve të natës, i shoqëruar me lagështi të lartë dhe të rrezikshme.
Gama gjeografike e rekordeve kombëtare është gjithashtu tronditëse. Më 20 qershor, Meksika arriti një temperaturë rekord prej 52°C në Tepache. Në anën tjetër të botës, territori australian i Ishujve Cocos shënoi një temperaturë rekord prej 32.8°C më 7 prill, për herë të tretë këtë vit.
Megjithatë, nxehtësia më e madhe është përqendruar në tropikët. Më 7 qershor, Egjipti regjistroi një temperaturë kombëtare rekord prej 50.9°C në Aswan, ndërsa më 5 qershor, Çadi arriti një rekord kombëtar prej 48°C në Faya. Më 1 maj, Gana shënoi një nivel të ri prej 44.6°C në Navrong, ndërsa Laosi përjetoi një rekord të ri prej 43.7°C në Tha Ngon. Herrera theksoi se rekorde të reja po vendosen çdo ditë në tropikë për 15 muaj me radhë.
Herrera, një Kosta Rikan që ka monitoruar të dhënat klimatike për 35 vjet, luan një rol të rëndësishëm në mbikëqyrjen e temperaturave globale. Që nga viti 2007, të dhënat ndërkombëtare arkivohen nga Organizata Botërore Meteorologjike (WMO), e cila organizon panele ekspertësh për të shqyrtuar secilin rekord, një proces që kërkon kohë. Ndërkohë, të dhënat kombëtare dhe nënkombëtare përditësohen rregullisht nga një numër organizatash të ndryshme. Herrera i integron këto të dhëna shpejt, duke i verifikuar me burime lokale dhe duke i përditësuar në llogarinë e tij “Temperaturat Ekstreme Rreth Botës” në Twitter.
Gjetjet e tij janë në përputhje me, dhe shpesh paraprijnë, ato të institucioneve të mëdha, të cilat paralajmërojnë për një botë që po nxehet me shpejtësi.
“Sirenat po bien në të gjithë treguesit kryesorë… Disa rekorde nuk janë thjesht në krye të grafikëve – ato po i shkatërrojnë grafikat. Dhe ndryshimet po përshpejtohen,” tha Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së António Guterres, duke iu referuar nxehtësisë intensive globale të vitit të kaluar.
Shërbimi i Ndryshimeve Klimatike Copernicus, agjencia kryesore e monitorimit të Bashkimit Evropian, raportoi së fundmi se qershori ishte muaji i 13-të me radhë që shënoi një rekord mujor të temperaturës, me temperatura 1.5°C mbi mesataren paraindustriale. Kjo ka sjellë valë të nxehta më intensive, reshje ekstreme, thatësira, dhe shkrirje të përshpejtuar të shtresave të akullit dhe akullnajave, si dhe rritje të nivelit të detit dhe ngrohje të oqeanit.
WMO gjithashtu ka raportuar se të paktën 10 vende kanë regjistruar temperatura mbi 50°C deri më tani këtë vit. /theguardian/
