Që nga 13 qershori, Izraeli ka shkaktuar dëme të gjera në infrastrukturën ushtarake të Iranit, raketat iraniane kanë shpuar sistemet mbrojtëse të Izraelit dhe SHBA-të kanë kryer sulme kundër programit bërthamor të Teheranit.
Pastaj, gjatë një periudhe marramendëse 24-orëshe që filloi të hënën, ngjarjet lëvizën edhe më shpejt: një bazë ajrore amerikane u sulmua, Shtëpia e Bardhë ndërmjetësoi një armëpushim midis Iranit dhe Izraelit, dhe ajo marrëveshje gati sa nuk u prish. Ja se si u zhvillua ajo ditë e paqëndrueshme.
‘Strehimore në gatishmëri’
Shenjat e para se konflikti që kishte kapluar Lindjen e Mesme ishte gati të përhapej në Gjirin Persik, ishin një paralajmërim i formuluar me qetësi për qytetarët amerikanë në Katar.
“Strehimoret në gatishmëri” ishte rekomandimi nga qeveria amerikane – me një siguri të bashkangjitur se kjo ishte “nga një tepri paralajmërimi”.
Mbretëria e Bashkuar lëshoi këshilla të ngjashme pak më vonë.
Gjithmonë ishte e mundur që Irani të kundërsulmonte Amerikën në Katar. Vendi është shtëpia e bazës ushtarake al-Udeid, një instalim i gjerë jashtë kryeqytetit, Doha, i cili strehon mijëra trupa dhe është vendi ku orkestrohen operacionet ajrore amerikane në Lindjen e Mesme.
Udhëheqësit në Teheran kishin kërcënuar me hakmarrje për sulmet e pashembullta të SHBA-së gjatë fundjavës kundër tre objekteve bërthamore në Iran, përfshirë vendin e tij të çmuar të pasurimit Fordo, të varrosur thellë poshtë një mali.
Nga bunkeri ku thuhet se është strehuar që kur Izraeli nisi operacionin e tij ushtarak kundër Iranit, dukej se Udhëheqësi Suprem Ajatollah Ali Khamenei kishte lëshuar një urdhër: të kundërsulmonte SHBA-në në një nga asetet e saj më të rëndësishme strategjike në rajon.
‘Kërcënim i besueshëm’
Hapësira ajrore mbi Katar është e mbyllur, njoftoi qeveria e tij.
Kontrollorët e trafikut ajror në Doha filluan me nxitim të kthenin aeroplanët e pasagjerëve prapa dhe fluturimet e drejtuara për një nga aeroportet më të ngarkuara në botë, filluan të uleshin diku tjetër në Gjirin Persik.
BBC mësoi më pas për një “kërcënim të besueshëm” nga një sulm raketor iranian kundër bazës ajrore al-Udeid.
Zyrtarë të paidentifikuar amerikanë informuan median amerikane se lëshuesit e raketave ishin parë duke treguar në drejtim të Katarit.
Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së, Pete Hegseth, dhe gjenerali i tij më i lartë u nisën për në Shtëpinë e Bardhë për të monitoruar situatën.
Brenda një ore, shpërthime u dëgjuan mbi Doha dhe qielli mbi rrokaqiejt e saj luksozë u mbush me gjurmë të lëna pas nga raketat e mbrojtjes ajrore, ndërsa ato gjuanin armët iraniane në ajër.
‘Jo forcë, por dobësi’
Media e kontrolluar nga shteti iranian filloi të raportonte se hakmarrja e tij ishte në proces. Pak më vonë, Garda Revolucionare e Iranit e konfirmoi këtë.
“Bazat amerikane në rajon nuk janë forca, por dobësi”, tha ajo – por sulmi përfundoi menjëherë pas kësaj.
Katari reagoi para SHBA-së. Megjithëse objektivi ishte baza amerikane në tokën e saj, sovraniteti i saj ishte shkelur nga “agresioni i paturp”, thuhej në një deklaratë qeveritare.
Por më e rëndësishmja, ajo konfirmoi se raketat ishin kapur. Baza ishte evakuuar para se të fillonte sulmi dhe askush nuk ishte vrarë ose plagosur.
Në të njëjtën kohë, një ilustrim nxitës u shfaq në llogarinë X të udhëheqësit suprem, duke përshkruar raketa që binin mbi një bazë ushtarake amerikane ndërsa një flamur amerikan i grisur digjej.
Po fillonte të dukej se SHBA-ja dhe Katari e dinin paraprakisht për sulmin e planifikuar iranian.
Për analistët e jashtëm, dukej sikur ishte projektuar për t’u lejuar udhëheqësve të Iranit të ruanin fytyrën, por të shmangnin përshkallëzimin.
Ata mund t’i thoshin publikut të tyre se ishin hakmarrë kundër amerikanëve – por e bënë këtë pa shkaktuar atë lloj humbjeje që do të rrezikonte ta tërhiqte atë në një luftë të drejtpërdrejtë kundër një kundërshtari shumë më të fuqishëm.
Një ulje e tensioneve ishte në horizont – dhe bota priste që presidenti i Shteteve të Bashkuara të hynte në mediat sociale.
‘Koha për paqe’
“I dobët.” “I pritshëm.” “I kundërpërgjigjur në mënyrë efektive.”
Kështu e përshkroi Donald Trump sulmin e Iranit – por ndërsa mesazhi i tij vazhdonte, toni ishte më pajtues.
Presidenti falënderoi Iranin “që na dha njoftim të hershëm” dhe tha se ata “e kishin nxjerrë të gjithën nga ‘sistemi’ i tyre”.
Ai vazhdoi: “Ndoshta Irani tani mund të vazhdojë drejt Paqes dhe Harmonisë në Rajon, dhe unë do ta inkurajoj me entuziazëm Izraelin të bëjë të njëjtën gjë”.
Dy orë më parë, Irani kishte sulmuar një bazë ajrore amerikane. Dy ditë më parë, Trump kishte urdhëruar sulme të pashembullta kundër Iranit, një vend që ai e ka konsideruar të lig dhe një rrezik vdekjeprurës për botën në të kaluarën.
Tani ai po u ofronte udhëheqësve të tij një degë ulliri. Duke përfunduar një seri postimesh që i çuditën vëzhguesit, ai shkroi: “URIME BOTË, ËSHTË KOHA PËR PAQE!”
‘Lufta 12-ditore’
Që atëherë është zbuluar se pas kuintave po zhvilloheshin bisedime frenetike që përfshinin SHBA-në, Iranin, Izraelin dhe Katarin.
Donald Trump foli drejtpërdrejt me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, një aleat i ngushtë, në luftën e të cilit kundër Iranit, presidenti i ishte bashkuar për pak kohë. Thirrja u zhvillua privatisht, por mesazhi ishte i qartë: ishte koha për t’i dhënë fund luftimeve.
Ndërkohë, zëvendësi i Trump, JD Vance, dhe kryenegociatori i tij ndërkombëtar, Steve Witkoff, po i drejtoheshin iranianëve drejtpërdrejt dhe nëpërmjet kanaleve diplomatike.
Nga Uashingtoni, ekipi i Trump po përpiqej të bashkonte me nxitim diçka që vlerësohej mbi të gjitha nga presidenti i SHBA-së, por që ka rezultuar kaq e pakapshme në Lindjen e Mesme: një marrëveshje.
Raportet për sukses dhe mohimet konkurruese filluan të qarkullonin – por ngadalë dhe me siguri, vrulli dukej se po ndërtohej ndërsa dolën raportet për progres.
Pastaj, pak pas orës 11:00, presidenti u rikthye në mediat sociale. Mesazhi i tij fillonte: “URIME TË GJITHËVE”.
Një armëpushim i plotë dhe total i rënë dakord midis Iranit dhe Izraelit, shkroi presidenti. Do të kishte një periudhë pritjeje për “misionet përfundimtare në zhvillim e sipër” dhe do të hynte në fuqi gjashtë orë më vonë.
Konflikti që nga tani e tutje duhet të njihet si “Lufta 12-ditore”, shkroi Trump.
Gjashtë mijë milje larg në Lindjen e Mesme, një ditë tjetër po agonte.
‘Raundi i fundit i raketave’
Në të gjithë Izraelin, filluan të binin sirenat dhe njerëzit u urdhëruan të strehoheshin: Raketat iraniane po vinin, paralajmëruan Forcat Mbrojtëse të Izraelit.
Gjatë një periudhe prej më pak se 60 minutash, Izraeli tha se Irani kishte lëshuar tre valë raketash. Disa të tjera do të pasonin ndërsa mëngjesi po kalonte, tha ushtria izraelite.
Në Beersheba, pati një goditje të drejtpërdrejtë në një ndërtesë banimi shumëkatëshe. Katër persona – të paktën tre prej të cilëve ishin fshehur në një dhomë të sigurt – u vranë kur një raketë e goditi atë.
Kryeministri i Izraelit akuzoi Iranin për vendosjen e një prej raketave më të mëdha në arsenalin e tij kundër shtëpive.
Në të njëjtën kohë, media iraniane raportoi se kishte pësuar sulme të rënda nga Izraeli gjatë natës, duke vrarë nëntë persona në qytetin verior të Astaneh-ye Ashrafiyeh. Mohammad Reza Seddiqi Saberi, një shkencëtar bërthamor, thuhet se ishte midis tyre.
Zëvendësguvernatori i rajonit tha se katër apartamente “u shkatërruan plotësisht dhe shumë shtëpi përreth u dëmtuan për shkak të shpërthimit”. Fotografitë nga vendi i ngjarjes treguan mbeturina të shpërndara në një rrugë të rrethuar nga shtëpi.
Irani akuzoi Izraelin për lëshimin e “një raundi të fundit raketash” për të shkelur afatin e armëpushimit.
Ushtria izraelite më vonë konfirmoi se kishte kryer operacione gjatë natës, ndërsa qeveria irakiane pretendoi se dronët kishin synuar bazat në territorin e saj. Milicitë e armatosura pro-iraniane operojnë në Irak, por nuk është e qartë se çfarë ishte synuar.
Ajo që ishte e qartë ishte se luftimet po vazhdonin deri në momentin e fundit.
‘Armëpushimi tani është në fuqi’
Trump shpalli fillimin e armëpushimit në një postim në rrjetet sociale, duke shkruar: “ARMPUSHIMI TANI ËSHTË NË FUQI. JU LUTEM MOS E SHKELNI”.
Menjëherë pas kësaj, qeveria izraelite pranoi zyrtarisht marrëveshjet e armëpushimit.
Një deklaratë tha se Izraeli kishte arritur objektivat e tij të luftës për eliminimin e aftësive bërthamore dhe balistike të Iranit, dhe si rezultat kishte zënë vendin e tij midis “fuqive botërore”.
Ministri i Jashtëm i Iranit, Seyed Abbas Araghchi, kishte lënë të kuptohet brenda natës se Teherani ishte i hapur për armëpushimin e propozuar nga Trump. Ai tha se nëse Izraeli i ndalte sulmet e tij para orës 04:00, atëherë “nuk kemi ndërmend të vazhdojmë përgjigjen tonë më pas”.
Por nuk do të kalonte shumë kohë derisa të dukej sikur ai armëpushim ishte në rrezik.
Mbrojtja ajrore u aktivizua kur u lëshua një raketë nga Irani, tha ushtria izraelite.
Irani lëshoi mohime, por ministri i Mbrojtjes i Izraelit tha se kishte urdhëruar “sulme intensive kundër objektivave të regjimit në zemër të Teheranit”, ndërsa Bezalel Smotrich – një ministër i qeverisë së ekstremit të djathtë – paralajmëroi: “Teherani do të dridhet”.
Duket se marrëveshja e përpiluar me shpejtësi nga Trump mund të shpërbëhej disa orë pasi hyri në fuqi.
Me avionët izraelitë në rrugën e tyre drejt kryeqytetit iranian, Trump postoi përsëri: “MOS I HIDHNI ATO BOMBA. NËSE E BËNI, ËSHTË NJË SHKELJE E MADHE. SILLNI PILOTËT TUAJ NË SHTËPI, TANI!”
“Këta djem duhet të qetësohen”
Ndërsa agoi mëngjesi në Uashington DC, presidenti amerikan shkeli në lëndinën e Shtëpisë së Bardhë, ku një helikopter po e priste për ta çuar në një samit të NATO-s.
Gazetarët gjithashtu po prisnin, të etur për të dëgjuar se çfarë kishte për të thënë pas një nate marramendëse njoftimesh, pretendimesh dhe mohimesh.
Si Izraeli ashtu edhe Irani kishin shkelur armëpushimin, u tha Trump atyre – por ai këmbënguli se marrëveshja ishte ende në fuqi. Duke iu referuar avionëve izraelitë që ai i kishte kërkuar Netanyahut të kthehej, ai tha: “Pati një raketë [iraniane] që mendoj se u hodh jashtë detit pas afatit kohor dhe tani Izraeli po largohet. Këta njerëz [duhet] të qetësohen”.
Trump tha se raketa iraniane u hodh “ndoshta gabimisht” dhe “nuk u ul”.
Presidenti dukej i zemëruar. Ai tha se “nuk ishte i kënaqur me Izraelin” për nisjen e sulmeve “të ngjashme që nuk kam parë kurrë më parë” pikërisht kur u arrit marrëveshja.
“As unë nuk jam i kënaqur me Iranin”, shtoi ai.
Ndërsa Trump u kthye për t’u larguar, ai shprehu zhgënjimin e tij ndaj Izraelit dhe Iranit, duke përdorur një fjalë të rëndë ndërsa tha se ata kishin luftuar kaq gjatë sa nuk e dinin se çfarë po bënin.
Helikopteri e çoi atë në një bazë ushtarake në Maryland, ku ai do të hipte në Air Force One dhe do të fluturonte për në Holandë për samitin.
Sapo u ngrit në ajër, ai telefonoi Netanyahun, një bisedë që duket se ka qenë e tensionuar.
Një burim nga Shtëpia e Bardhë i tha CBS News, se presidenti ishte “jashtëzakonisht i vendosur dhe i drejtpërdrejtë” me kryeministrin izraelit. Netanyahu “e kuptoi ashpërsinë e situatës dhe shqetësimet që shprehu presidenti Trump”.
Trump thuhet se u konfirmoi gazetarëve në bord se i kishte thënë Netanyahut të kthente aeroplanin ushtarak në shtëpi, të cilin ai e la të kuptohej se ishte në prag të sulmit ndaj Iranit.
Sa i përket udhëheqësve në Teheran, Trump tha se zhvillimi i një arme bërthamore do të ishte “gjëja e fundit” në mendjen e tyre. /Telegrafi/
