Rusia drejton një port ushtarak dhe një bazë ajrore në bregdetin sirian, të krijuar për të lehtësuar operacionet e saj në Mesdhe, Lindjen e Mesme dhe Afrikën Sub-Sahariane, veçanërisht në Sahel, Sudan dhe Republikën e Afrikës Qendrore.
Megjithatë, ky model është në rrezik me largimin e papritur të sundimtarit sirian.
Megjithëse udhëheqësi i ri i Sirisë, Ahmed al-Sharaa, e ka quajtur Rusinë një “vend të rëndësishëm”, duke thënë se “ne nuk duam që Rusia të largohet nga Siria në mënyrën që dëshirojnë disa”, riorganizimi i kartave në Siri po e shtyn Rusinë të kërkojë një strategji strategjike. tërheqje drejt Libisë.
Në Libi, mercenarët rusë tashmë mbështesin Khalifa Haftarin, një marshall që kontrollon lindjen e vendit, kundër Qeverisë së Unitetit Kombëtar (GNU) me bazë në Tripoli, e cila ka njohjen e OKB-së dhe mbështetet nga Turqia.
“Qëllimi është veçanërisht ruajtja e misioneve të vazhdueshme ruse në Afrikë,” tha Jalel Harchaoui në institutin e mendimit RUSI në MB.
“Është një refleks i vetë-ruajtjes” për Rusinë, e cila është në ankth “të zbusë përkeqësimin e pozicionit të saj në Siri”, tha ai për AFP.
Në maj 2024, konsorciumi hetimor zviceran “All Eyes On Wagner” identifikoi aktivitetet ruse në rreth 10 vende libiane, duke përfshirë portin e Tobruk, ku pajisjet ushtarake u dorëzuan në shkurt dhe prill të vitit të kaluar.
Kishte rreth 800 trupa ruse të pranishme në shkurt 2024 dhe 1,800 në maj.
Më 18 dhjetor, Wall Street Journal, duke cituar zyrtarë libianë dhe amerikanë, tha se kishte pasur një transferim të radarëve dhe sistemeve të mbrojtjes ruse nga Siria në Libi, duke përfshirë bateritë kundërajrore S-300 dhe S-400.
‘Vëllimi i dukshëm’
Që nga rënia e Asadit më 8 dhjetor, “një vëllim i dukshëm i burimeve ushtarake ruse është dërguar në Libi nga Bjellorusia dhe Rusia”, tha Harchaoui, duke shtuar se ka pasur edhe transferime trupash.
Inteligjenca ukrainase pretendoi më 3 janar se Moska planifikonte “të përdorte anije mallrash Sparta dhe Sparta II për të transportuar pajisje ushtarake dhe armë” në Libi.
Përtej thjesht përfaqësimit të një zëvendësimi të nevojshëm të “një përfaqësuesi me një tjetër”, ndryshimi është një kërkim për “vazhdimësi”, tha eksperti Emadeddin Badi në faqen e internetit të Këshillit Atlantik, duke nënvizuar rolin e Libisë si “një komponent i një strategjie të gjatë për të zgjeruar Moskën. baza strategjike në rajon”.
“Të prishin interesat perëndimore”
Sipas Badi, “Assad i ofroi Moskës një pikëmbështetje kundër krahut lindor të NATO-s dhe një skenë për të testuar aftësitë ushtarake”.
Haftar, tha ai, paraqet një mundësi të ngjashme, “një mjet për të prishur interesat perëndimore, për të shfrytëzuar politikën e thyer të Libisë dhe për të shtrirë ndikimin e Moskës në Afrikë”.
Qeveria e Tripolit dhe Italia, ish-mjeshtri kolonial i Libisë, kanë shprehur shqetësim për lëvizjet ruse, të vëzhguara nga afër nga Bashkimi Evropian dhe NATO.
Disa burime thonë se Shtetet e Bashkuara janë përpjekur të bindin Haftarin që t’u mohojë rusëve një instalim të përhershëm në portin e Tobruk që ata e kanë lakmuar që nga viti 2023.
Duket tashmë e qartë se Kremlini do të luftojë për të gjetur të njëjtin nivel lehtësie në Libi që kishte gjatë mbretërimit të Asadit.
“Siria ishte e përshtatshme,” tha Ulf Laessing, kreu i programit Sahel me bazë në Bamako në Fondacionin Konrad Adenauer.
“Ishte kjo kuti e zezë pa diplomatë perëndimorë, pa gazetarë. Ata në thelb mund të bënin atë që dëshironin,” tha ai për AFP.
“Por në Libi, do të jetë shumë më e ndërlikuar. Është e vështirë të mbash gjërat sekrete atje dhe prania ruse do të jetë shumë më e dukshme,” tha ai.
Moskës do t’i duhet gjithashtu të luftojë me fuqi të tjera, duke përfshirë Turqinë, e cila është aleate me GNU-në, si dhe Egjiptin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, të cilët janë patronët e Haftarit.
Në Libi, e ndarë në dy blloqe që nga rrëzimi i udhëheqësit të gjatë Moamer Kadafi në shkurt 2011, “të gjithë po përpiqen të punojnë me të dyja palët”, tha Laessing.
Gjatë vitit të kaluar, edhe Turqia është afruar më shumë me Haftarin, duke kërkuar bashkëpunim të mundshëm në projekte ekonomike dhe shkëmbime diplomatike.
Rusia do të jetë gjithashtu e ndërgjegjshme që të ketë një plan B nëse gjërat shkojnë keq për aleatin e saj libian.
“Ne nuk duhet të përsërisim gabimin e bërë në Siri, duke vënë bast për një diktator lokal pa alternativë,” tha Vlad Shlepchenko, korrespondent ushtarak për median pro-Kremlinit Tsargrad.
Ndërkohë, Haftar nuk ka gjasa të dëshirojë t’u kthejë shpinën vendeve perëndimore, mbështetjen e heshtur të të cilave ai ka gëzuar.
“Ka ndoshta kufizime për atë që rusët mund të bëjnë në Libi,” tha Laessing./france24/
