Një fitore e Donald Trump në zgjedhjet presidenciale në SHBA mund të përkeqësojë marrëdhëniet me BE-në për çështjet nga tregtia te siguria dhe ndihma për Ukrainën.
Me zhvillimin e votimit të martën në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së, në Evropë ekziston shqetësimi se një fitore e Donald Trump mund të sjellë telashe për BE-në në çështjet nga siguria dhe ndihma për Ukrainën deri tek tarifat tregtare, sipas analistëve.
Ndërsa kandidatja demokrate dhe zëvendëspresidentja Kamala Harris shihet se ka gjasa të ruajë status quo-në me BE-në për çështje të tilla, ish-presidenti republikan Trump ka kritikuar vazhdimisht bllokun dhe kërcënoi se do të prishë lidhjet aktuale BE-SHBA.
Ndihma për Ukrainën pas pushtimit të plotë të Rusisë në shkurt 2022 do të jetë një nga pikat më urgjente të bisedimeve midis BE-së dhe presidentit të ardhshëm të SHBA-së.
Uashingtoni i ka dhënë Kievit dhjetëra miliarda dollarë ndihmë ushtarake dhe financiare që nga viti 2022.
Megjithatë, republikanët janë gjithnjë e më të ndarë në sigurimin e më shumë parave për Ukrainën, ndërsa Trump ka kritikuar vazhdimisht presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy dhe ka refuzuar të mbështesë një fitore për Kievin, duke sugjeruar se ai mund të pakësojë mbështetjen e SHBA nëse do të fitonte zgjedhjet.
“Një skenar është që Trump do të ndërpresë furnizimet me armë në Ukrainë”, tha Bart Szewczyk, një analist në fondin gjerman Marshall, në një intervistë për Euronews.
Trump ka thënë gjithashtu se mund t’i japë fund konfliktit, nëse zgjidhet, përpara se të marrë detyrën në janar, por pa shpjeguar se si dhe pa dhënë ndonjë detaj.
Szewczyk tha se ai mund të kërkojë të arrijë një marrëveshje me presidentin rus Vladimir Putin për të sjellë një armëpushim dhe për t’i dhënë fund luftës “mbi kokat e ukrainasve dhe evropianëve”.
Një rezultat më i mundshëm është që një administratë Trump do të vazhdojë të dërgojë armë në Kiev, por do t’i kërkojë Evropës të paguajë faturën. Mbështetja e përgjithshme e BE-së për ushtrinë ukrainase vlerësohet në 43.5 miliardë euro aktualisht, sipas të dhënave nga blloku, por kjo mund të rritet në më shumë se 200 miliardë euro nëse një skenar i tillë bëhet realitet, tha Szewczyk.
Përndryshe, ai paralajmëroi se ka të ngjarë të ketë “kaos, një përzierje e përpjekjeve për një marrëveshje paqeje, furnizime të vazhdueshme me armë, ndalim-fillim dhe kështu me radhë pa ndonjë rimë apo arsye”.
Trump ka mbrojtur prej kohësh izolacionizmin amerikan – një qëndrim që është rritur në popullaritet brenda Partisë Republikane vitet e fundit.
Në një tubim të fushatës në shkurt, ai tha se nuk do t’i mbronte anëtarët e NATO-s nga një sulm nga Rusia nëse ata nuk do të përmbushnin detyrimet e tyre të shpenzimeve për mbrojtjen.
SHBA është e frustruar që shumë nga 31 anëtarët e NATO-s nuk po përmbushin një objektiv vjetor të shpenzimeve të mbrojtjes prej të paktën 2% të PBB-së. Aleanca ushtarake vlerëson se 23 anëtarë do të përmbushin qëllimin këtë vit, nga vetëm tre vende një dekadë më parë.
Uashingtoni aktualisht paguan rreth 16.2% të buxheteve kryesore të NATO-s, po aq sa kontribuon Berlini.
“Ideja është që Evropa duhet të përgatisë me të vërtetë një botë në të cilën SHBA nuk do të luajë më rolin që ka sot,” tha për Euronews Serge Jaumain, një profesor në Université libre de Bruxelles (ULB).
Ky mund të jetë rasti ose nën një administratë Trump ose Harris, tha Jaumain, duke vënë në dukje se epoka e SHBA-së “jashtëzakonisht e pranishme në nivelin evropian” kishte mbaruar.
Një tjetër shkak për shqetësim në Evropë është kërcënimi i Trump që zbaton politikën proteksioniste dhe godet vendet e tjera me tarifa tregtare. Ai është zotuar të vendosë tarifa 10% për importet nga të gjitha kombet dhe 60% tarifa për importet nga Kina.
SHBA është partneri kryesor tregtar i BE-së. Tregtia e mallrave midis partnerëve është më shumë se dyfishuar gjatë dekadës së fundit, duke arritur në rreth 870 miliardë euro në vitin 2022, sipas të dhënave më të fundit nga blloku. Tre eksportet kryesore të BE-së në SHBA janë ilaçet, produktet farmaceutike dhe automjetet, ndërsa gazi natyror, vajrat e naftës dhe nafta bruto janë importet më të mëdha të BE-së nga SHBA.
Megjithatë, Trump ka qenë kritik ndaj BE-së, duke paralajmëruar se do të “paguante një çmim të madh” për të mos blerë mjaftueshëm mallra amerikane nëse ai fitonte zgjedhjet.
“Për sa i përket marrëdhënieve tregtare, ideja është të mbrohet SHBA kudo,” tha Jaumain. “Këto masa (tarifat e propozuara) janë gjithashtu ndoshta si hakmarrje ndaj Evropës.”
Megjithatë, duke pasur parasysh paparashikueshmërinë e kandidatit republikan, premtime të tilla të fushatës duhet të shihen me skepticizmin e duhur, sipas analistëve si Jaumain./euronews/
