Zgjedhjet presidenciale amerikane nuk janë vota e vetme në të cilën Kremlini i ka sytë – dhe, me sa duket, po kërkon të fusë në duart e tij.
Dy nga fqinjët e Rusisë e gjejnë veten në një udhëkryq, me Moskën që shpreson t’i drejtojë ata drejt orbitës së saj në vend të një angazhimi më të madh me Evropën . Prandaj, votimet kryesore në Gjeorgji dhe Moldavi këtë javë po vëzhgohen nga afër në të gjithë Perëndimin.
Në Gjeorgji, vetë mundësia e zgjedhjeve të ardhshme të lira dhe të ndershme mund të jetë në fletëvotim.
Kjo ndodh nëse partia e pushtetit të vendit, Ëndrra Gjeorgjiane , ose fiton zgjedhjet parlamentare të shtunën ose refuzon të lërë detyrën nëse nuk e bën këtë. Ligjvënësit dhe analistët e opozitës i thanë NBC News se taktikat e frikësimit të partisë dhe përpjekjet për të përmbysur votimin janë në dobi të Rusisë, siç do të ishin skemat e supozuara të krijuara në prag të votimeve në Moldavi këtë javë, nëse do të kishin kaluar ditën.
“Ky është ndoshta momenti më përcaktues në historinë moderne të Gjeorgjisë,” i tha NBC News në një intervistë Salome Samadashvili, ligjvënësja liberale e opozitës dhe ish-shefi i misionit të vendit në Bashkimin Evropian. “Që kur rifituam pavarësinë në vitet ’90, në asnjë moment nuk kemi pasur një qeveri që vë në dyshim të ardhmen e saj në Evropë.”
Ëndrra Gjeorgjiane nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment.
Nga ana e Moskës , zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, i tha NBC News të premten se “ne nuk po përpiqemi në asnjë mënyrë dhe vështirë se kemi mundësi të ndikojmë në situatën dhe proceset zgjedhore në këto vende”.
‘Lufta hibride’
Moldavia votoi të dielën me një shumicë të vogël për të vazhduar përparimin e saj drejt anëtarësimit në BE , pavarësisht akuzave nga autoritetet moldave se operativët pro-rusë u përfshinë në blerjen e votave midis taktikave që synonin minimin e votave.
Vendi do të mbajë balotazhin e zgjedhjeve parlamentare në fillim të muajit të ardhshëm, pas një shfaqjeje çuditërisht të fortë nga kandidati pro-Moskës në raundin e parë.
Elefanti në kabinën e votimit në të dy vendet është lufta e presidentit rus Vladimir Putin në Ukrainë .
“Rusia ka ndërtuar një arsenal të madh mekanizmash të ndërhyrjes në zgjedhje dhe politike, të cilat i vendosi shumë në Moldavi dhe Gjeorgji kohët e fundit”, tha Heather Grabbe, një anëtare e lartë në institutin e mendimit Bruegel me qendër në Bruksel.
“Kjo është qartë diçka që do të jetë një pjesë e vazhdueshme e strategjisë së luftës hibride, ku luftohet ushtarakisht për të tentuar të pushtojë Ukrainën dhe më pas jo ushtarakisht në Gjeorgji,” tha ajo në një intervistë telefonike.
Moldavia ndan kufirin e saj më të madh tokësor me Ukrainën , ndërsa Gjeorgjia ndodhet vetëm përtej Detit të Zi nga qyteti i rëndësishëm portual ukrainas Odessa.
Të tre vendet janë ish-shtete sovjetike dhe ato ku rrënjët ruse shkojnë thellë: Një e katërta e popullsisë së Moldavisë është etnikisht ruse dhe një qeveri separatiste në rajonin e Transnistrisë, e cila njihet ndërkombëtarisht si pjesë e kufijve të saj, mbështetet nga Kremlini.
Ndërkohë, Rusia pushtoi Gjeorgjinë në vitin 2008 dhe ende kontrollon rajonet e Abkhazisë dhe Osetisë së Jugut dhe që atëherë është përpjekur të “kufizojë” pjesë të vendit – ngadalë dhe pjesë-pjesë duke zhvendosur kufijtë midis vendeve.
Megjithatë, përpjekjet për të futur të tre vendet në Bashkimin Evropian kishin ngecur në vitet para pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia.
Fillimi i asaj lufte “krijoi me të vërtetë këtë ndjenjë urgjence dhe gjithashtu e çoi me të vërtetë BE-në të zgjerojë perspektivën e anëtarësimit në këto tre vende të reja në Lindje: Ukrainë, Gjeorgji dhe Moldavi,” tha Marta Mucznik, një analiste e lartë e BE-së për paqen ndërkombëtare. -Avokimi jofitimprurës i Grupit të Krizave.
Që atëherë, BE-ja ka lëvizur për të përshpejtuar proceset e anëtarësimit të të tre vendeve.
Ukraina filloi bisedimet këtë verë, ndërsa Brukseli i dha Gjeorgjisë statusin e kandidatit vitin e kaluar, por e ngriu atë proces në maj, pasi udhëheqësit në Tbilisi shtypën protestat kundër një projektligji të konsideruar si autoritar dhe të frymëzuar nga rusët nga kritikët. Moldavia, ndërkohë, votoi ngushtë për t’u bashkuar me bllokun të dielën.
Kampi pro-BE fitoi 50.46% të votave, pavarësisht se policia atje tha se biznesmeni i arratisur pro-rus Ilan Shor kishte kanalizuar 39 milionë dollarë për votuesit në shtator dhe tetor.
Presidentja moldave Maia Sandu, e cila kryesoi raundin e parë të votimit presidencial në të njëjtën ditë, postoi në X se “pa blerjen e votave, rezultati sot do të kishte qenë ndryshe. Do të kishim një fitore bindëse në zgjedhjet presidenciale dhe në referendum!”.
Kremlini i pa gjërat ndryshe. “Ju mund të shihnit me sy të lirë ndryshimet në dinamikën e numërimit të votave gjatë referendumit që ishte e vështirë të shpjegoheshin”, tha Peskov. “Udhëheqja e Moldavisë nuk shqetësohet të shpjegojë këto anomali.”
Moldavia ka lëvizur për të ndaluar organet e medias ruse që veprojnë në vend dhe rreth miliona qytetarë që punojnë dhe jetojnë në BE kanë pasur gjithashtu një ndikim vendimtar, tha Grabbe, nga instituti i mendimit Bruegel. Por ka pasur më pak lëvizje për të kundërshtuar një ndikim më delikat rus në Gjeorgji, shtoi ajo.
Një sondazh i besueshëm nga Gjeorgjia është i vështirë për t’u arritur, por sipas shifrave të lëshuara në dhjetor nga Instituti Kombëtar Demokratik jofitimprurës dhe Qendra e Burimeve Kërkimore Kaukaziane, 79% e gjeorgjianëve më pas donin të vazhdonin drejt anëtarësimit në BE.
Pavarësisht kësaj, Ëndrra Gjeorgjiane në detyrë duket se ka një shans të fortë për të fituar zgjedhjet e kësaj fundjave kundër një opozite të fragmentuar.
Udhëheqësi i partisë Bidzina Ivanishvili, njeriu më i pasur i vendit, është zotuar të nxjerrë jashtë ligjit të gjitha partitë opozitare nëse Ëndrra Gjeorgjiane fiton, por ekspertët thonë se mesazhet e partisë për çështje të tjera mbështeten mirë në rajonet rurale dhe qytetet jashtë kryeqytetit, Tbilisi.
Ëndrra Gjeorgjiane ka përdorur spektrin e tërheqjes zvarrë në luftën e Ukrainës me efekte të diskutueshme në materialin e saj të fushatës. Fletëpalosjet e fundit tregonin imazhin e një kishe të bombarduar në Ukrainë me mbishkrimin “Jo Luftës”, përballë një prej kishave më të famshme të Tbilisit dhe mesazhin “Votoni për ëndrrën Gjeorgjiane”.
“Kjo shkaktoi mjaft tension brenda publikut,” tha Natia Seskuria, themeluese dhe drejtore ekzekutive e Institutit Rajonal për Studime të Sigurisë, një institut me bazë në Tbilisi, i cili është partner me Institutin Royal United Services, një institut me qendër në Londër. tank. “Është një çështje emocionale dhe ishte shumë zhgënjyese për njerëzit që të shihnin këto pankarta të pakëndshme në të gjithë qytetin.”
Kremlini i ka bërë jehonë përpjekjeve të partisë në pushtet për të akuzuar Perëndimin për ndërhyrje. “Është e vështirë të imagjinohet se si një komb krenar si gjeorgjianët po i duron ultimatume të tilla që derdhen mbi ta çdo ditë,” tha Peskov.
Megjithatë, analistët pretendojnë se ta quash Ivanishvilin pro-rus do të ishte një thjeshtim i tepruar.
Gjeorgjia ka qenë historikisht një fuqi e rëndësishme strategjike, por ideologjikisht e paqartë, e aftë për t’u bashkuar me Evropën, Rusinë, Iranin dhe Kinën nëpërmjet Rrugës së Mëndafshit, një rrjet i gjerë rrugësh tregtare që shtrihej nga Kina në Mesdhe. Dhe Ëndrra Gjeorgjiane ka ndjekur një marrëdhënie transaksionale me superfuqitë rajonale të ngjashme me strategjinë e fqinjit të saj në Kaukaz , Azerbajxhanit , thonë analistët.
“Ëndrra Gjeorgjiane është pro vetvetes. Ivanishvili dëshiron të qëndrojë në pushtet,” tha analisti i Eurasia Group, Tinatin Japaridze. Ivanishvili “dëshiron të ketë akses në pasurinë e tij, shumë prej të cilave, natyrisht, janë të lidhura me Moskën, kështu që ata kanë arritur një lloj mirëkuptimi transaksional që nuk ka absolutisht asnjë lidhje me ideologjinë”.
Ndërsa Ëndrra Gjeorgjiane ka turbulluar ujërat duke shfaqur ikonografinë e BE-së në materialet e saj të fushatës dhe pretendon se ende dëshiron që Gjeorgjia të bashkohet me bllokun, partitë opozitare të vendit nuk kanë asnjë dyshim për rreziqet që sjell një fitore për partinë këtë fundjavë.
“Ivanishvili mendon se duhet të jetë në pushtet përgjithmonë dhe demokracia nuk e lejon këtë,” tha ligjvënësi i opozitës Salome Samadashvili. “Pra, kjo është arsyeja pse ai hoqi dorë nga demokracia.”/NBCnews/
