Brukseli nuk duhet të harrojë rajonet e tij kufitare ndërsa rinovon buxhetin e tij prej trilion eurosh, tha Mindaugas Liutvinskas i ministrisë së financave për Euronews – teksa u kërkon homologëve të BE-së të kapin asetet ruse dhe të emetojnë eurobono.
Lituania ka nevojë për mbështetjen financiare të BE-së pasi përballet me pasojat ekonomike të një lufte në kufirin e saj, tha zëvendësministri i saj i financave për Euronews gjatë një vizite në Bruksel.
Mindaugas Liutvinskas tha se ishte i hapur për të sekuestruar qindra miliarda asete ruse për të rindërtuar Ukrainën – dhe se bindja e Gjermanisë për të pranuar eurobonot është një “çështje kohe”.
“Politika e kohezionit duhet të ruajë fokusin,” tha Liutvinskas, duke iu referuar instrumentit kryesor të bllokut për të ndihmuar rajonet më të varfra të kapin hapin.
“Gjatë dekadave, ajo ka treguar efikasitetin e saj dhe vlerën e shtuar që sjell,” tha ai, për flukset e financimit që ndanë 7.8 miliardë euro për kombin baltik gjatë periudhës së fundit shtatëvjeçare të shpenzimeve, nga një zarf total i BE-së prej rreth 1.2 trilion euro.
Lutja vjen pasi Komisioni Evropian planifikon kuadrin e tij të ardhshëm buxhetor që të hyjë në fuqi që nga viti 2028 – për të cilin presidentja Ursula von der Leyen ka thënë se do të jetë më fleksibël, më me ndikim dhe e synuar në prioritete.
E shtrydhur mes Rusisë dhe BE-së, Lituania ka parë rënie të rritjes dhe rënie të investimeve të huaja që nga pushtimi i Ukrainës në vitin 2022, tha Liutvinskas – dhe ai argumenton se investimet e BE-së në ndërlidhje dhe inovacion nevojiten për të rindërtuar zinxhirët e furnizimit dhe për të rritur elasticitetin.
Por fondet rajonale të BE-së janë dëshmuar gjithashtu të diskutueshme dhe mund të ndiejnë shtrëngimin ndërsa shtetet anëtare me financa publike të shtrira grinden për prioritetet e reja të shtrenjta, si rindërtimi i konkurrencës dhe mbrojtja nga kërcënimi i pushtimit rus.
Të enjten, Gjykata Evropiane e Audituesve zbuloi se normat e gabimit për shpenzimet e kohezionit janë ndër më të lartat në buxhetin e BE-së, duke u rritur në 9.3% si pjesë e një tendence që mbikëqyrësi i shpenzimeve e quajti si “shqetësues”.
Liutvinskas kërcen në mbrojtje të asaj që ai e quan “instrumenti më efektiv i investimeve afatgjatë që ka Bashkimi Evropian” – duke shtuar se programi do të duhet të qëndrojë fleksibël dhe i adaptueshëm.
“Edhe kur të përfundojë lufta, në një moment ne do të vazhdojmë të jetojmë afër Rusisë dhe Bjellorusisë; ky është në thelb vendi agresor,” tha Liutvinskas, “Ne kemi nevojë për disa instrumente evropiane, kryesisht politikën e kohezionit, për t’u marrë realisht me të, për t’u përpjekur për të zbutur këto efekte, për të ndihmuar në promovimin e investimeve.”
“Strategjia më e mirë për të siguruar investitorët, veçanërisht të huaj, është të trajtojmë sigurinë tonë në një mënyrë shumë serioze, gjë që ne e bëjmë: të rrisim shpenzimet tona të mbrojtjes … sepse atëherë ju keni një mjedis të sigurt në të cilin investitorët mund të vijnë.” shtoi ai.
Por ai tha se ishte “i hapur” për të eksploruar mjete inovative financimi, si huamarrja e përbashkët në nivel të BE-së – pavarësisht kundërshtimit ndaj eurobonove nga Gjermania.
“Unë mendoj se është një çështje dialogu dhe pak çështje kohe që ata [Gjermania] ta kuptojnë,” tha ai, duke shtuar: “Nëse ka një vend ku vendet mund dhe duhet të ndryshojnë vijat e kuqe, kjo është mbrojtja, sepse kjo është një gjë e zakonshme për të gjithë ne.”
Ai gjithashtu shpreson që Hungaria, “në javët e ardhshme”, do të heqë veton e saj mbi një plan për të ofruar mbështetje afatgjatë për Ukrainën duke përdorur asetet e ngrira të bankës qendrore ruse si kolateral.
“Shpresoj se do të arrijmë të arrijmë një lloj marrëveshjeje me presidencën hungareze se si mund të përmirësojmë regjimin e sanksioneve,” tha ai, duke shtuar: “Hendeku financiar për Ukrainën po rritet për vitin e ardhshëm dhe Evropa ka një përgjegjësi për të ndihmë.”
“Në një moment në kohë, në mënyrë të pashmangshme do të duhet të kemi një diskutim më të ashpër, potencialisht si pjesë e reparacioneve ndaj Ukrainës, për të kapur në fakt asetet që janë ngrirë tani brenda BE-së,” tha ai, duke shtuar: “Kjo është ndoshta një pyetje për e ardhmja.”
Menjëherë pas intervistës së të mërkurës në Euronews, doli se vendet e BE-së kishin pastruar një plan të paprecedentë për të lëshuar një hua prej 35 miliardë eurosh për të mbështetur ekonominë e shkatërruar nga lufta të Ukrainës duke përdorur asetet e palëvizura të Bankës Qendrore të Rusisë si kolateral.
Por Budapesti ka thënë se nuk do të pranojë ende të zgjasë sanksionet mbështetëse nga gjashtë muajt aktual, një kërkesë e SHBA që synon të ofrojë siguri afatgjatë.
Të mërkurën, qëndrimi pro-rus i Hungarisë shkaktoi përplasje të zemëruara midis kryeministrit Viktor Orbán dhe Presidentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen gjatë një debati në Parlamentin Evropian.
Lituania po përballet gjithashtu me zgjedhjet e ardhshme parlamentare që fillojnë këtë fundjavë, të cilat mund të shohin një koalicion të krahut të majtë të marrë përsipër koalicionin aktual të qendrës së djathtë – por pikëpamja nga Brukseli duhet të mbetet e njëjtë, mendon Liutvinskas.
“Shumë shpejt tani do të shohim se cilat janë rezultatet, por mendimi im është se për çështjet kyçe strategjike dhe themelore, qoftë siguria apo politika e jashtme apo perspektiva ndaj BE-së, ne nuk duhet të kemi ndryshime dramatike,” tha ai./euronews/
