Këshilli i Evropës ka deklaruar se shkatërrimi i trashëgimisë kulturore të Ukrainës nga Rusia është në përputhje me gjenocidin.
Deklarata e organizatës më të vjetër ndërqeveritare të Evropës e themeluar për të mbështetur sundimin e ligjit në të gjithë kontinentin përfshin një kërkesë ndaj Federatës Ruse për t’i paguar reparacionet Ukrainës.
Në një deklaratë të lëshuar të mërkurën, Këshilli i Evropës “dënoi” sulmet ruse ndaj vendeve të trashëgimisë kulturore në Ukrainë që nga fillimi i luftës në shkurt 2022.
“Duke vënë në dukje se më shumë se një mijë objekte kulturore ishin dëmtuar ose shkatërruar që nga fillimi i luftës, Kongresi nënvizoi se shënjestrimi dhe plaçkitja e vendeve kulturore dukej se pasqyronte një politikë sistematike që synon fshirjen e identitetit historik dhe kulturor të Ukrainës, në përputhje me një qëllim gjenocidal,” tha Këshilli.
Nuk është hera e parë që lufta ruso-ukrainase cilësohet si gjenocid nga autoritetet ndërkombëtare. Shumë parlamente kombëtare evropiane e kanë bërë tashmë këtë me Këshillin e Evropës që e konsideron transferimin e detyruar të fëmijëve nga Rusia si një akt gjenocidi në vitin 2023.
Ky tekst i ri kuadron qëllimin gjenocidal të luftës së Vladimir Putinit në kontekstin e shkatërrimit nga Rusia të trashëgimisë kulturore të Ukrainës . Reparacionet për të paguar për dëmin e shkaktuar në trashëgiminë historike, kulturore dhe fetare janë në rregull, vijon Këshilli.
Për shkak të kësaj deklarate, Këshilli tani “do ta vendosë trashëgiminë kulturore të Ukrainës dhe rimëkëmbjen e saj lart në axhendën politike, duke përfshirë Konferencën e Rimëkëmbjes së Ukrainës 2025 që do të mbahet në Romë”.
U njoftua në fillim të këtij muaji se Italia do të presë Konferencën e ardhshme të Rimëkëmbjes së Ukrainës në korrik të vitit të ardhshëm, pasi kryeministrja italiane Georgia Meloni konfirmoi solidaritetin dhe mbështetjen e vendit për Ukrainën.
Për më tepër, Këshilli u bëri thirrje vendeve anëtare evropiane që të ratifikojnë dy konventa në lidhje me ruajtjen e trashëgimisë kulturore – Konventën Kuadër të Këshillit të Evropës për Vlerën e Trashëgimisë Kulturore për Shoqërinë (Konventa Faro) dhe Konventën e Këshillit të Evropës për shkeljet ndaj pronës kulturore (Nikosia Konventa) – dhe për të rritur ndërgjegjësimin për dëmin e kulturës së Ukrainës.
Për një kohë të gjatë, Ukraina ka paralajmëruar për koston e trashëgimisë kulturore të vendit që ka shkaktuar lufta e Rusisë.
Në takimin e G7 të ministrave të kulturës muajin e kaluar, u diskutua dëmi i trashëgimisë kulturore të Ukrainës.
“Ne dënojmë me vendosmëri agresionin në shkallë të plotë të Rusisë kundër Ukrainës dhe shkatërrimin e gjerë të vendeve historike dhe institucioneve kulturore”, thanë ata, duke theksuar dëmtimin e “muzeumeve, teatrove, bibliotekave, arkivave, kishave dhe vendeve të tjera të adhurimit, duke kërcënuar identitetin kulturor ukrainas”. .
Përballë këtij shkatërrimi, ministrat u zotuan të “qëndrojnë të bashkuar në mbrojtjen dhe promovimin e qëndrueshmërisë dhe rigjenerimit të kulturës dhe trashëgimisë kulturore ukrainase, të prekshme dhe të paprekshme”.
Vitin e kaluar, Rusia ka ndryshuar rregulloret e saj të muzeut për t’i shpallur koleksionet e tyre të pandashme, duke ndaluar kthimin e çdo objekti kulturor në Ukrainë. “I shoqëruar nga regjistrimi masiv i muzeve të okupuara të Ukrainës, ky veprim legalizon në mënyrë efektive plaçkitjen e kohës së luftës dhe parandalon Ukrainën të gjurmojë dhe të kthejë trashëgiminë e saj të vjedhur”, tha një zëdhënës i Ushtrisë PR të Ukrainës.
“Autoritetet ruse kanë raportuar ‘transferimin'” e 40,000 artikujve nga muzetë ukrainas në rus, duke intensifikuar efektin rusifikimi të shkollimit dhe ‘edukimit patriotik’ sipas standardeve ruse, që synojnë fshirjen e dallueshmërisë ukrainase,” tha më tej Ushtria PR ukrainase.
Që nga 2 tetori, UNESCO ka verifikuar dëmtimin e 451 vendeve të trashëgimisë kulturore në Ukrainë që nga fillimi i luftës. Ato të dëmtuara përfshijnë 142 objekte fetare, 227 ndërtesa me interes historik dhe/ose artistik, 32 muze, 32 monumente, 17 biblioteka dhe një arkiv.
“Trashëgimia është diçka që siguron një lidhje midis të vdekurve, të gjallëve dhe atyre që nuk kanë lindur ende,” u citua presidenti i PEN Ukrainës, Volodymyr Yermolenko në një botim nga Human Rights Watch mbi dëmtimin e trashëgimisë kulturore në konfliktet e këtij viti.
“Forcat ruse dhe ukrainase kanë përdorur gjerësisht armë shpërthyese; efektet e përdorimit të forcave ruse në lloje të ndryshme të trashëgimisë kulturore në Ukrainë janë të dokumentuara mirë; dhe kultura është thelbësore për identitetin ukrainas dhe për qëllimet e deklaruara të luftës të Rusisë,” vazhdon raporti./euronews/
