Aksidentohet një kamion me një veturë në Gjakovë, lëndohet një person
Moti përvëlues e ka pjekur Evropën në më shumë ditë të “stresit ekstrem të nxehtësisë” sesa shkencëtarët e saj kanë parë ndonjëherë.
Ndotësit që bllokojnë nxehtësinë që bllokojnë atmosferën ndihmuan në shtytjen e temperaturave në Evropë vitin e kaluar në nivelet më të larta ose të dyta më të larta të regjistruara ndonjëherë, sipas shërbimit të BE-së për vëzhgimin e Tokës Copernicus dhe Organizatës Botërore Meteorologjike (WMO).
Evropianët po vuajnë nga nxehtësia e paparë gjatë ditës dhe janë të stresuar nga ngrohtësia e pakëndshme gjatë natës. Shkalla e vdekjeve nga moti i nxehtë është rritur me 30% në Evropë në dy dekada, zbuloi raporti i përbashkët i gjendjes së klimës nga të dy organizatat.
“Kostoja e veprimit klimatik mund të duket e lartë”, tha sekretari i përgjithshëm i WMO, Celeste Saulo, “por kostoja e mosveprimit është shumë më e lartë”.
Raporti zbuloi se temperaturat në të gjithë Evropën ishin mbi mesataren për 11 muajt e vitit 2023, duke përfshirë shtatorin më të ngrohtë që nga fillimi i regjistrimeve.
Moti i nxehtë dhe i thatë nxiti zjarre të mëdha që shkatërruan fshatra dhe nxorën tym që mbyti qytetet e largëta. Zjarret me të cilat luftuan zjarrfikësit ishin veçanërisht të ashpra në vendet jugore të goditura nga thatësira si Portugalia, Spanja dhe Italia.
Greqia u godit nga zjarri më i madh i regjistruar në BE, i cili dogji 96 mijë hektarë tokë, sipas raportit.
Shiu i dendur ka sjellë edhe përmbytje vdekjeprurëse. Evropa ishte rreth 7% më e lagësht në vitin 2023 sesa mesatarja gjatë tre dekadave të fundit, zbuloi raporti, dhe një e treta e rrjetit të saj të lumenjve kaloi pragun “të lartë” të përmbytjeve. Një e gjashta goditi nivele “të rënda”.
“Në vitin 2023, Evropa dëshmoi zjarrin më të madh të regjistruar ndonjëherë, një nga vitet më të lagështa, valë të nxehta detare dhe përmbytje të përhapura shkatërruese”, tha Carlo Buontempo, drejtor i shërbimit të ndryshimeve klimatike Copernicus.
“Temperaturat vazhdojnë të rriten, duke i bërë të dhënat tona gjithnjë e më jetike në përgatitjen për ndikimet e ndryshimeve klimatike”.
Roli i ngrohjes globale në reshjet gjithnjë e më të mëdha nuk është gjithmonë i qartë. Ajri më i ngrohtë mund të mbajë më shumë lagështi, duke lejuar stuhi më ekstreme, por ndryshimet komplekse klimatike nënkuptojnë se uji nuk është gjithmonë i disponueshëm për të rënë.
Por për valët e të nxehtit, lidhja është shumë më e fortë. Raporti nuk jep shifra për numrin e vdekjeve nga nxehtësia në 2023, por shkencëtarët kanë përcaktuar numrin e trupave në 2022 në 70 mijë vdekje shtesë.
Numri i vdekjeve të lidhura me nxehtësinë në vitin 2023 ka të ngjarë të ketë qenë më i lartë, tha Friederike Otto, një shkencëtare klimatike në Imperial College London, e cila nuk ishte e përfshirë në raport.
“Për shumë nga këto vdekje, nxehtësia shtesë e shkaktuar nga emetimet e karburanteve fosile do të kishte qenë ndryshimi midis jetës dhe vdekjes”.
Raporti vjen dy javë pasi Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut vendosi se politika e dobët klimatike e Zvicrës ka shkelur të drejtat e njeriut të një grupi grash të moshuara, të cilat kanë më shumë gjasa të vdesin nga valët e të nxehtit.
Vendimi i lë të gjitha qeveritë evropiane të prekshme ndaj çështjeve gjyqësore që i shtyjnë ato të miratojnë politika që e mbajnë planetin nga ngrohja 1.5C (2.7F) mbi nivelet paraindustriale deri në fund të shekullit.
Ana Raquel Nunes, asistente profesoreshë në shëndetësi dhe mjedis në Universitetin e Warwick, e cila nuk ishte e përfshirë në raport, tha se veprimi urgjent për të mbrojtur shëndetin dhe përfshirjen e tij në politikën klimatike ishte “imperativ”.
“Gjithçka më pak do t’u mohojë brezave të ardhshëm mbrojtjen dhe largpamësinë që meritojnë”, tha ajo.
Përveçse nënvizuan dëmtimet ekstreme të klimës, shkencëtarët vunë në dukje gjithashtu sasinë rekord të energjisë elektrike të prodhuar nga burimet e rinovueshme. Në vitin 2023, 43% e energjisë elektrike vinte nga burimet e rinovueshme, nga 36% një vit më parë.
Otto tha: “Nëse njerëzit vazhdojnë të djegin naftë, gaz dhe qymyr, valët e të nxehtit do të vazhdojnë të nxehen dhe njerëzit e cenueshëm do të vazhdojnë të vdesin”./Albanianpost.com
