Çmimet e naftës së papërpunuar u rritën për shkak të shqetësimeve për një ndërprerje të mundshme të madhe të prodhimit pas sulmit raketor të Iranit ndaj Izraelit. Analistët besojnë se çmimet e naftës mund të marrin një rritje shtesë nëse tensionet gjeopolitike përshkallëzohen.
Çmimet e naftës së papërpunuar u rritën pasi Irani lëshoi rreth 200 raketa balistike në Izrael të martën, duke shënuar një përshkallëzim të rëndësishëm në konfliktin në Lindjen e Mesme. Sulmi ishte në hakmarrje për vrasjen e një udhëheqësi të Hezbollahut dhe një komandanti iranian, i ndjekur nga vendosja e forcave tokësore të Izraelit në Libanin jugor.
Kontratat e së ardhmes Brent në ICE u rritën 2.9% në 73.56 dollarë për fuçi, ndërsa kontratat e së ardhmes WTI në Nymex u rritën 3.5% në 70.92 dollarë për fuçi të martën.
Të dy çmimet bazë të naftës vazhduan të rriteshin me mbi 1% gjatë seancës aziatike të mërkurën, duke arritur përkatësisht 74,56 dollarë dhe 70,94 dollarë për fuçi, që nga ora 4:45 e mëngjesit CEST.
Për momentin, ndikimi në tregun e naftës duket i kufizuar, pasi shumica e raketave u kapën nga mbrojtja izraelite, me vetëm një vdekje të raportuar – një civil palestinez në Bregun Perëndimor.
Çmimet e naftës mund të përballen me presione të mëtejshme rritëse
Shqetësimi kryesor për tregjet e naftës është potenciali për sulme hakmarrëse ndaj objekteve të naftës iraniane nga Izraeli, të cilat mund të rrisin ndjeshëm çmimet e naftës së papërpunuar.
Sipas Organizatës së Vendeve Eksportuese të Naftës (OPEC), Irani është ndër 10 prodhuesit kryesorë të naftës në nivel global, me prodhim që arrin mbi 3.3 milionë fuçi në ditë në gusht – më i larti në pesë vjet.
Irani eksporton gjysmën e prodhimit të tij, që përfaqëson afërsisht 2% të furnizimit global.
Për më tepër, përshkallëzimi i konfliktit ushtarak midis Iranit dhe Izraelit mund të çojë në rivendosjen e sanksioneve të SHBA ndaj eksporteve të naftës iraniane, duke rritur më tej çmimet e naftës.
Josh Gilbert, Analist i Tregut në eToro, tha: “Kjo padyshim siguron mbështetje afatshkurtër për naftën, veçanërisht nëse shohim që këto tensione gjeopolitike përshkallëzohen më tej.”
Çmimet e naftës kishin qenë në një trend rënës gjatë tre muajve të fundit për shkak të një perspektive të dobësuar të kërkesës, e nxitur nga të dhënat më të buta ekonomike globale, veçanërisht nga SHBA dhe Kina.
Ndërkohë, prodhimi rekord i naftës në SHBA dhe zhvendosja globale drejt energjisë së gjelbër kanë kontribuar në rënien e çmimeve. Pavarësisht nga këto vështirësi makroekonomike, tensionet gjeopolitike në rritje shpesh veprojnë si një faktor rritës për tregun e naftës.
Masat e fundit të politikës së Kinës mund të përmirësojnë gjithashtu perspektivën e kërkesës për importuesin më të madh të naftës në botë.
Javën e kaluar, Banka Popullore e Kinës (PBOC) njoftoi një ulje prej 0.5% të Raportit të Kërkesës së Rezervës (RRR), shoqëruar me ulje kryesore të normës kryesore. Kina ka zbatuar gjithashtu disa politika lehtësuese për të mbështetur sektorin e saj të banesave dhe tregjet e aksioneve.
Gilbert shtoi: “Paketa stimuluese e Kinës është gjithashtu një faktor i rëndësishëm. Nëse ekziston një pikëpamje se ekonomia e dytë më e madhe në botë është e vendosur të rrisë kërkesën në një kohë kur oferta mund të jetë e kufizuar, ajo siguron një erë të pasme për çmimet e naftës së papërpunuar.”
OPEC+ do të mbajë takimin e prodhimit
Tregjet po shikojnë gjithashtu takimin e ardhshëm në internet të OPEC+ në orën 12:00 GMT.
Grupi nuk pritet të bëjë ndonjë ndryshim në planin e tij aktual për një ulje të prodhimit prej 5.86 milionë fuçi në ditë, megjithëse burimet sugjerojnë se mund të zbusë shkurtimet nga dhjetori, sipas Financial Times.
Organizata kishte rënë dakord më parë për të rritur prodhimin e saj të përbashkët me 180,000 fuçi në ditë nga dhjetori, si pjesë e planit të saj për të rritur furnizimin në 2025.
Mes rritjes së prodhimit në SHBA dhe rënies së çmimeve të naftës, OPEC+ është nën presionin e rënies së pjesës së tregut dhe përfitimit.
Ndërkohë, shkurtimet vullnetare të prodhimit nuk janë respektuar plotësisht nga vendet anëtare, me vende të tilla si Irani dhe Kazakistani që nuk përmbushin angazhimet e tyre.
Këto dy vende kanë mbifurnizuar dhe janë zotuar të kompensojnë me shkurtime prej 123,000 fuçi në ditë në shtator dhe tetor. Derisa të përmbushen këto shkurtime kompensuese, OPEC+ nuk ka gjasa të rrisë prodhimin.
Megjithatë, situata nënvizon gjithashtu rolin vendimtar që luan Irani në ndikimin e tendencave të tregut të naftës.
Çdo përshkallëzim i mëtejshëm i tensioneve gjeopolitike mund të shtyjë çmimet e naftës edhe një herë më të larta, duke komplikuar perspektivën globale të inflacionit./euronews/
