Politika e migracionit mund të bëhet temë shpërthyese e Këshillit Evropian që do të mbahet më 17 dhe 18 tetor në Bruksel.
Vendimi i Gjermanisë për të rivendosur kontrollet në kufijtë e saj të brendshëm në zonën Schengen ka shkaktuar reagime të ashpra nga disa partnerë. Holanda i ka shkruar Komisionit për të kërkuar një tërheqje nga politika e migracionit dhe azilit.
Viktor Orban vazhdon me fushatën e destabilizimit të përbërë nga postimet në X dhe kërcënimet për dërgimin e autobusëve të mbushur me emigrantë në Bruksel. Ministri i ri i Brendshëm francez, Bruno Retailleau, nuk heziton të marrë hua koncepte të shpikura nga e djathta ekstreme si “decivilizimi” dhe premton t’i kthejë vendit “kontrollin e kufijve”.
Qasja e promovuar nga Giorgia Meloni është gjithnjë e më joshëse: memorandumet me vendet e Mesdheut për të bllokuar largimet dhe marrëveshja me Shqipërinë për të nënkontraktuar procedurat e azilit janë pjesë e “zgjidhjeve inovative” të kërkuara nga pesëmbëdhjetë shtete anëtare nga Ursula von der Leyen.
Shpallja e Evropës si kështjellë është zgjidhja më e thjeshtë. Nëse Gjermania dhe Franca nuk vendosin të trajtojnë problemin e Italisë dhe lëvizjeve dytësore.
Agjenda e Këshillit Evropian do të vendoset sot nga ministrat në Këshillin e Çështjeve të Përgjithshme. Në një diskutim paraprak javën e kaluar midis ambasadorëve të njëzet e shtatë vendeve anëtare, një grup i konsiderueshëm vendesh (Austri, Belgjikë, Qipro, Danimarkë, Francë, Gjermani, Itali, Greqi, Letoni, Maltë, Holandë dhe Republikën Çeke) pyeti me forcë për të pasur në agjendë temën e migracionit me një debat të thelluar mes liderëve.
Megjithatë, secili ka prioritetet e veta, të lidhura me situatën e brendshme politike dhe pasojat e asaj që bëjnë vendet fqinje. Vendimi i Gjermanisë për të deroguar Schengenin ka shkaktuar një sërë kritikash. “Këto veprime janë të papranueshme”, tha kryeministri polak Donald Tusk.
Ministri i Brendshëm austriak Gerhard Karner e përshkroi vendimin gjerman si “të paligjshëm”. “Përgjigja nuk mund të jetë anulimi i njëanshëm i Shengenit dhe lënia e topit në duart e vendeve në kufijtë e jashtëm të Evropës”, paralajmëroi kryeministri grek Kyriakos Mitsotakis.
Schengen është tema e parë shpërthyese. Shmangia nga lëvizja e lirë pa kontrolle kufitare është e mundur për arsye sigurie dhe rendit publik, por do të thotë zhvendosje e problemit të migracionit në vendin fqinj, me gjasë duke shkaktuar një reaksion zinxhir.
Në fund të zinxhirit janë vendet e hyrjes së parë të cilat janë të privuar nga një valvul ikjeje: lëvizjet dytësore. Pavarësisht nëse janë azilkërkues apo emigrantë ekonomikë, shumica e njerëzve që zbarkojnë në Itali, Greqi apo Spanjë nuk kanë ndërmend të qëndrojnë atje. Ajo dëshiron të arrijë në vendet veriore të BE-së ose në Mbretërinë e Bashkuar.
Lëvizjet dytësore janë të paligjshme sipas Rregullores së Dublinit. Por, në mungesë të mekanizmave të solidaritetit siç janë të ashtuquajturat “zhvendosje” të azilkërkuesve, kontrollet kufitare me përjashtim të Schengenit mund të prodhojnë një situatë të paqëndrueshme në vendet e hyrjes së parë.
Pakti i ri për Migracionin dhe Azilin synon të zgjidhë problemin me masa për të kufizuar lëvizjet dytësore në këmbim të pak më shumë solidaritet. Por zbatimi i tij do të zgjasë dy vjet dhe Pakti i ri mund të jetë tashmë i vjetër.
Dublini dhe lëvizjet dytësore janë një çështje tjetër potencialisht shpërthyese, madje më shumë se Schengen. Sipas rregullave të Dublinit, vendet e hyrjes së parë duhet të marrin përgjegjësinë për migrantët dhe azilkërkuesit që hyjnë në territorin e tyre. Kur ata kalojnë në një vend tjetër në lëvizje dytësore, Shteti Anëtar i destinacionit ka të drejtë t’i kërkojë vendit të hyrjes së parë të marrë migrantët.
Është procedura “take back”, e cila duhet të pasohet nga transferimi aktual i migrantit. Dhe këtu lind problemi: Italia, së bashku me vendet e tjera të hyrjes së parë, në fakt e kanë pezulluar në mënyrë të njëanshme rregulloren e Dublinit.
Në vitin 2023, nën qeverinë e Giorgia Melonit, Italia mori 42 mijë e 468 kërkesa për të rikthyer emigrantët që kishin hyrë në territorin e saj dhe kishin ikur në vende të tjera. Kërkesat vinin kryesisht nga Gjermania dhe Franca.
Por transfertat reale drejt Italisë ishin vetëm 60. Greqia, me 6 mijë e 400 kërkesa për “marrje mbrapsht”, pranoi vetëm 6 transferta faktike.
Arsyetimi i qeverisë Meloni është presioni në kufijtë e jashtëm, i cili nuk lejon sistemin italian të marrë mbrapsht emigrantët që kanë ikur në vendet e tjera të BE-së. Por argumenti konsiderohet si alibi nga partnerët veriorë. Belgjika dhe Holanda e kanë kritikuar Romën në disa raste. Tani edhe Franca dhe Gjermania kanë vendosur të rrisin tonin e tyre.
Çështja e pezullimit të njëanshëm të Dublinit u ngrit në një letër që Parisi dhe Berlini i dërguan komisioneres Ylva Johansson duke kërkuar hapjen e negociatave me qeverinë e re të Mbretërisë së Bashkuar për një marrëveshje për çështjet e migracionit. Pjesa më e dhimbshme e letrës për Italinë është ajo që ka të bëjë me zbatimin e rregullave të brendshme të BE-së.
“Na vjen keq që, për shumë muaj, rregullat e Dublinit janë zbatuar pak ose aspak nga disa shtete anëtare”, shkruan dy ministrat e Francës dhe Gjermanisë, Gérald Darmanin (para largimit nga detyra) dhe Nancy Faeser.
“Pakti i ri presupozon një nivel të lartë besimi midis shteteve anëtare”. Përndryshe “çdo reformë evropiane do të shfaqet ab initio, e zbrazët nga kuptimi dhe shtrirja”, paralajmërojnë Darmanin dhe Faeser. Italia nuk përmendet drejtpërdrejt. Por, sipas Francës dhe Gjermanisë, “transfertat e Dublinit nuk duhet të pezullohen në mënyrë të njëanshme”.
Nëse në Këshillin Evropian, Emmanuel Macron dhe Olaf Scholz ngrenë problemin e Dublinit, Giorgia Meloni do të përgjigjet siç ka bërë në të kaluarën se zgjidhja është parandalimi i hyrjes së emigrantëve në BE. Italia “po kërkon një dimension të jashtëm, riatdhesime, mbrojtje të kufijve të jashtëm dhe zgjidhje novatore”, na tha një diplomat.
“Ka një unitet logjik. Jo vetëm zbatimi i Paktit për Migracionin dhe Azilin, por edhe përshpejtimin e dimensionit të jashtëm”. Edhe Meloni do të mund të sjellë disa rezultate. Sipas Frontex, nga janari në gusht, hyrjet e parregullta në Itali ranë me 64 për qind.
Argumenti u shet mirë votuesve dhe do të kënaqë liderët e tjerë të Këshillit Evropian. Mbyllja e kufijve të jashtëm është e vetmja strategji mbi të cilën është e mundur një marrëveshje e njëzet e shtatë.
Ndjekja e Melonit mund të jetë e vetmja mënyrë për të shpëtuar Schengenin dhe për të hapur kufijtë e brendshëm. Por rrezikon të jetë vetëm një armëpushim i përkohshëm.
Një pjesë e flukseve thjesht u zhvendos nga rruga drejt Italisë në atë drejt ishujve Kanarie (+123 për qind) dhe Greqisë (+39 për qind).
Sipas Agjencisë Evropiane të Azilit, kërkesat për azil në BE mbetën në thelb të qëndrueshme në gjashtë muajt e parë të vitit (512 mijë në 2024 kundrejt 520 mijë në 2023).
Sipas disa vlerësimeve, më shumë se dy të tretat e emigrantëve që aplikojnë për mbrojtje ndërkombëtare mbërrijnë në BE me vizë të rregullt. Numrat dhe kompleksiteti i fenomenit migrator përgënjeshtron ilaçin e kalasë së Evropës. /Albanianpost.com
