70 vite nga Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut

Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut (KEDNJ) shënon të dielën 70-vjetorin e saj.

Traktati ndërkombëtar i rëndësishëm, i cili mbron të drejtat e njeriut dhe liritë themelore në Evropë, hyri në fuqi më 3 shtator 1953.

Rreth 47 shtete – nga Islanda në Azerbajxhan – janë nënshkrues tani në KEDNJ, të krijuar nga Këshilli i Evropës, një organizatë e pavarur nga Bashkimi Evropian.

Çfarë ndikimi ka pasur GJEDNJ në Evropë?

“Qindra miliona njerëz kanë përfituar nga mbrojtja e konventës dhe vazhdojnë ta bëjnë këtë çdo ditë, ndonjëherë edhe pa e ditur”.

Kështu tha Sekretarja e Përgjithshme e Këshillit të Evropës, Marija Pejçinoviq Buriç, në një deklaratë për të përditshmen “Euronews”.

KEDNJ mbron të drejtat e çdo qytetari brenda një shteti nënshkrues, të ndarë në 19 nene të veçanta.

Ato përfshijnë të drejtën për një gjykim të drejtë, respektimin e jetës familjare dhe private, arsimin dhe zgjedhjet e lira, krahas lirisë së mendimit, shprehjes, tubimit dhe lirisë nga tortura apo skllavëria.

Këshilli i Evropës detajon më shumë se 200 raste të ndikimit të GJEDNJ-së në faqen e tij të internetit.

Por traktati nuk është pa kritikët e tij.

Në vitin 2016, ish-kryeministrja britanike, Theresa May, tha se Mbretëria e Bashkuar duhet të tërhiqet nga GJEDNJ.

Kjo duke argumentuar se konventa “lidh duart e parlamentit, nuk i shton asgjë prosperitetit tonë, na bën më pak të sigurt duke parandaluar dëbimin e shtetasve të huaj të rrezikshëm.

A është GJEDNJ nën kërcënim?

Qeveria e Britanisë muajt e fundit ka kërcënuar sërish se do të tërhiqet nga GJEDNJ-ja për të cilën pretendon se pengon goditjen e saj shumë të diskutueshme ndaj migracionit.

Përveç implikimeve “shqetësuese dhe moralisht të neveritshme” për migrantët, Miriam Ronzoni, Profesore e Teorisë Politike tha se vetë qytetarët e Mbretërisë së Bashkuar mund të humbasin më shumë në rast të largimit të vendit të tyre.

Vetëm dy vende janë larguar ndonjëherë nga traktati.

Greqia kur ajo shfuqizoi demokracinë dhe vendosi një juntë në 1969 – Athina u ribashkua më vonë kur sundimi ushtarak përfundoi në 1974 – ndërsa Rusia kur u dëbua pas pushtimit të Ukrainës në 2022.

Udhëheqësi britanik i kohës së luftës, Winston Churchill, ishte një avokat i vendosur i GJEDNJ-së.

Ai besonte se ajo luajti një rol kyç në mbrojtjen e qytetarëve nga trajtimi mizor dhe çnjerëzor nga qeveritë despotike brenda Evropës kontinentale.

Mbretëria e Bashkuar ishte nënshkruesja e parë e KEDNJ-së dhe avokatët britanikë luajtën një rol jetik në hartimin e saj.

Si zbatohet KEDNJ?

KEDNJ zbatohet nga Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut,  një gjykatë ndërkombëtare me seli në Strasburg, Francë.

Aty operojnë avokatë nga të gjitha shtetet nënshkruese.

Përsëri, ajo është e pavarur nga Brukseli.

Çdo person që mendon se të drejtat e tij të parashikuara në KEDNJ janë shkelur nga një shtet, mund ta çojë rastin e tij në gjykatë.

Nëse gjyqtarët në GJEDNJ konstatojnë se dikujt i janë shkelur të drejtat, ata mund të vendosin kundër një shteti dhe t’i urdhërojnë ata të paguajnë dëmshpërblim.

Shteti anëtar mund të duhet gjithashtu të ndërmarrë hapa për të siguruar që e njëjta gjë të mos përsëritet.

Megjithatë, gjykata nuk është e autorizuar të anulojë vendimet kombëtare ose të anulojë ligjet kombëtare.

/albanianpost/