Italia mund të ketë dhënë një dorë në shmangien e një krize të re mes Serbisë dhe Kosovës, por mundësia e një shpërthimi me përfshirjen e mundshme të trupave të NATO-s, mbetet ende aty.
Ministrat italianë të Punëve të Jashtme dhe Mbrojtjes vizituan dy kryeqytetet respektive më 22 nëntor në një vizitë të përbashkët ministrore të paparalajmëruar.
Kjo, për të ulur tensionet mbi targat e makinave, një çështje në dukje e pafajshme që i ka sjellë fqinjët në prag të konfliktit të armatosur.
Një ditë më pas, përfaqësuesi i lartë i Bashkimit Evropian (BE) për politikën e jashtme, Josep Borrell, njoftoi se të dyja vendet kishin arritur një marrëveshje për zbatimin e “masave për të shmangur përshkallëzimin e mëtejshëm dhe për t’u përqendruar plotësisht në propozimin për normalizimin e marrëdhënieve të tyre”.
Ndërsa ndërmjetësuar nga BE-ja, kjo marrëveshje ishte rezultat i një nisme shumëpalëshe, ku si Italia ashtu edhe SHBA-të luanin një rol kyç.
Ky ndërmjetësim i suksesshëm, jo për herë të parë, ka reduktuar rreziqet e një krize të plotë.
Megjithatë, siç tregojnë qartë shkëmbimet e armëve në Veri të Kosovës, situata në zonë mbetet e paqëndrueshme.
Por pse i intereson Italisë Ballkani Perëndimor?
Revista “CEPA”, e cila studion politikën e jashtme në Evropë dhe SHBA, shkruan se Ballkani Perëndimor është afër dhe ajo që ndodh atje mund të ketë efekte negative.
Kjo dhe pjesërisht sepse Italia ka qenë prej kohësh e angazhuar për stabilizimin e rajonit.
Trupat italiane mbërritën me forcën e NATO-s në vitin 1999 dhe kanë qenë atje që atëherë.
Kontingjenti aktual italian është më i madhi brenda KFOR-it me më shumë se 700 trupa, gjenerali italian Angelo Michele Ristuccia është komandanti i tij, duke u bërë komandanti i 13-të italian dhe vendi gjithashtu kontribuon me Karabinierët.
Nëse luftimet do të bëheshin serioze, italianët do të ishin menjëherë në vijën e parë.
Prandaj, qeveria i kupton rreziqet.
Sipas CIPA-s, ministri i Jashtëm, Antonio Tajani, i cili i njeh mirë ndërlikimet e diplomacisë rajonale dhe është i njohur me shumë figura kyçe në rajon që nga vitet e qëndrimit në Bruksel, tregoi presionin si ndaj Beogradit ashtu edhe ndaj Prishtinës duke theksuar urgjencën e një “normalizimi të plotë”.
Aktivizimi diplomatik i Italisë është domethënës, që vjen vetëm një muaj pas krijimit të qeverisë së re dhe nënvizon dëshirën për një politikë të jashtme më aktive me aleatët dhe shtetet e rajonit.
Duke folur pas takimit të fundit BE-Ballkani Perëndimor në Tiranë, kryeministrja italiane, Giorgia Meloni theksoi si rëndësinë e rajonit për politikën e jashtme të Italisë.
Po ashtu edhe potencialin e pashfrytëzuar që bashkëpunimi më i thellë ekonomik mund të ofrojë për të dyja brigjet e detit Adriatik.
Historikisht, marrëdhëniet midis Italisë dhe Ballkanit rrallë kanë qenë të qeta dhe pasiguria pranë kufijve të saj do të kishte pasoja të rëndësishme ekonomike për Italinë.
Ndikimi ruso-kinez
Ekzistojnë gjithashtu shqetësime për ndikimin e Rusisë dhe Kinës, të cilat janë të etura për të zgjeruar ndikimin e tyre në Ballkanin Perëndimor, shpesh në kurriz të vendeve evropiane.
Kremlini ruan ndikim përmes lidhjeve të konsoliduara kulturore dhe fetare me komunitetet e krishtera sllave dhe ortodokse – veçanërisht në Serbi, ku ai ushqen ndjenjat antiperëndimore dhe përfiton nga pakënaqësia e serbëve në ndërhyrjen e NATO-s në vitin 1999.
Për shembull, Vladimir Putin priti Milorad Dodik-un, udhëheqësin separatist të Republika Srpska duke konfirmuar aspiratën e Kremlinit për të formësuar politikën lokale duke mbështetur dhe madje duke trajnuar formacione të diskutueshme paraushtarake.
Strategjia e Rusisë përfshin gjithashtu mjete më të rëndësishme si diplomacia e energjisë.
Në maj, Serbia arriti një marrëveshje për një furnizim tre-vjeçar me gaz me Gazprom-in e Rusisë.
Kompania është gjithashtu aksioneri kryesor në kompaninë kombëtare të naftës të Serbisë NIS dhe interesat e energjisë përdoren shpesh si hapëse për ndikim politik.
Disa politikanë serbë madje pretenduan se lidhjet me grupimin e mercenarë të Rusisë Wagner mund ta ndihmonin vendin në një luftë eventuale me Kosovën.
Kjo, të paktën sipas ultranacionalistit serb Damjan Knezevic pas vizitës në selinë e re të lartë të grupit në Rusi.
Megjithatë, Rusisë i është dashur të ripërshtatë qasjen e saj në Ballkan pas luftës së saj të zgjeruar të agresionit kundër Ukrainës.
Ndikimi i sanksioneve perëndimore kundër interesave ruse në Evropë dhe gjetkë e inkurajoi atë të vendoste qasje hibride të testuara që synonin nxitjen e tensioneve etno-fetare, përhapjen e dezinformatave kundër BE-së dhe NATO-s dhe shfrytëzimin e dobësive politike për të dobësuar Perëndimin.
Kjo strategji jolineare, oportuniste synon të destabilizojë rajonin dhe të prishë procesin e integrimit në BE, një nga mbështetësit më entuziastë të të cilit është Italia.
Ndërsa Rusia nxit paqëndrueshmërinë, Kina e ka frikë atë.
Ku mbetet Kina?
Vitet e fundit, Kina ka bërë përparime të rëndësishme në rajon, veçanërisht në Serbi dhe Mal të Zi, duke derdhur para private dhe shtetërore në megaprojektet e logjistikës dhe infrastrukturës, si pjesë e iniciativës së saj ambicioze “Brez dhe Rrugë”.
Sipas Rrjetit Ballkanik të Gazetarisë Hulumtuese, investimet kineze në 136 projekte në të gjithë rajonin kanë arritur në mbi 32 miliardë euro që nga viti 2009.
Në të njëjtën kohë, Kina ka nisur një fushatë masive informacioni për të promovuar imazhin dhe reputacionin e saj, duke arritur rezultatet më të mira në vende si Serbia dhe Maqedonia e Veriut, ku ndikimi i saj ekonomik ishte tashmë i rëndësishëm.
Ndoshta më shqetësuese është se Kina po zgjeron gjithashtu ndikimin e saj ushtarak përmes shitjeve të armëve.
Tani është një furnizues kryesor i armëve për Serbinë, duke shitur drone luftarake CH-92A në 2020 dhe, së fundmi, sistemin e mbrojtjes ajrore me rreze të mesme FK-3.
Në këtë sfond, BE-ja ka shtuar kohët e fundit përpjekjet për të forcuar bashkëpunimin me shtetet e Ballkanit Perëndimor, përfshirë Serbinë, dhe në samitin e fundit zyrtar me gjashtë vendet në Tiranë, liderët e BE-së riafirmuan “angazhimin e plotë dhe të qartë për perspektivën e anëtarësimit”.
Nga ana e saj, Italia mund të përdorë kredencialet e saj diplomatike dhe levën ekonomike për ta mbështetur këtë me iniciativa për të ndihmuar reformat shtetërore dhe për të promovuar sundimin e ligjit.
Gjëja e fundit që dëshiron Italia dhe gjëja e fundit që i nevojitet Ballkanit Perëndimor është një krizë e re.
Përveç pasojave për popujt e rajonit, lënia e zonës të lirë për aktivitete malinje ruse është e rrezikshme.
Një rritje e dhunës mund të shpërqendrojë Perëndimin në një kohë kur ai është i fokusuar në mbështetjen për Ukrainën.
Ndërsa puna e Italisë për të parandaluar këtë është kritike, vendi duhet të mbetet i fokusuar ngushtë në qetësimin e tensioneve.
/CEPA/Albanianpost.com
