Drejtori shkencor i kompanisë që zotëronte nëndetësen Titan, e cila shpërtheu vitin e kaluar gjatë një zhytjeje drejt rrënojave të Titanikut, dëshmoi të enjten se nëndetësja kishte përjetuar një keqfunksionim pak para zhytjes fatale.
Steven Ross, duke u paraqitur para një paneli të Rojës Bregdetare të SHBA-së, raportoi për një problem që ndodhi me zhytësin eksperimental në qershor të vitit 2023, vetëm disa ditë përpara shpërthimit tragjik që ndodhi gjatë zhytjes drejt vendit të mbytjes së Titanikut. Sipas Ross, një mosfunksionim shkaktoi rrëshqitjen e pasagjerëve në bord, dhe për ta nxjerrë zhytësin nga uji u deshën rreth një orë.
Piloti i zhytësit, dhe bashkëthemeluesi i OceanGate, Stockton Rush, u përplas me pjesën e sipërme të nëndetëses gjatë incidentit, por, sipas Ross, askush nuk u lëndua, edhe pse situata ishte mjaft e pakëndshme.
Ross përmendi gjithashtu se një nga pasagjerët ishte varur me kokë poshtë, ndërsa dy të tjerë ishin të pozicionuar në kapakun e harkut të nëndetëses. Ai shtoi se nuk ishte i sigurt nëse ndonjë vlerësim sigurie ose inspektim ishte kryer pas këtij incidenti.
Paneli hetimor ka dëgjuar dëshmi për tre ditë me radhë, të cilat kanë ngritur pikëpyetje rreth mënyrës së funksionimit të kompanisë përpara zhytjes fatale. Stockton Rush ishte një nga pesë personat që humbën jetën në shpërthimin e Titanit gjatë zhytjes për në rrënojat e Titanikut në qershor 2023.
Më herët të enjten, Renata Rojas, specialiste e misionit për kompaninë, i tha panelit të Rojës Bregdetare se firma kishte njerëz kompetentë që synonin të realizonin ëndrrat. Dëshmia e saj kishte një ton më pozitiv, në kontrast me disa dëshmitarë të mëparshëm që kishin përshkruar kompaninë si të përqendruar më shumë te fitimi se sa te shkenca dhe siguria.
Rojas gjithashtu përmendi se ndiente që kompania ishte transparente gjatë zhytjes për në Titanik, dhe dëshmia e saj u shoqërua me emocione, duke bërë që paneli të propozojë një pauzë të shkurtër për t’i dhënë kohë asaj të qetësohej.
Rojas është anëtare e Klubit të Eksploruesve, të cilët humbën anëtarët e tyre Hamish Harding dhe Paul-Henri Nargeolet në shpërthimin e Titanit. Pas shpërthimit, klubi përshkroi Stockton Rush si “një mik të Klubit të Eksploruesve”.
“Nuk kam ndjerë asnjëherë pasiguri nga operacionet”, tha Rojas në dëshminë e saj.
Në fillim të këtij muaji, Roja Bregdetare hapi një seancë publike, pjesë e një hetimi të zgjeruar për të gjetur shkakun e shpërthimit. Seanca dëgjimore filloi më 16 shtator dhe deri më tani është fokusuar në problemet që kompania kishte përpara zhytjes fatale.
Hetuesit gjithashtu publikuan pamje nënujore të rrënojave të zhytëses. Pamjet tregonin bishtin e nëndetëses dhe mbeturina të tjera në fund të oqeanit.
Gjatë dëshmive, ish-drejtori i operacioneve të OceanGate, David Lochridge, tha të martën se ai shpesh kishte konflikte me Rush dhe mendonte se kompania ishte e fokusuar vetëm te fitimi. “E gjithë ideja e kompanisë ishte të fitonte para, me pak fokus te shkenca,” dëshmoi ai.
Seanca pritet të zgjasë deri të premten, me dëshmi të tjera që do të pasojnë, dhe do të rifillojë javën e ardhshme.
Lochridge dhe dëshmitarë të tjerë kanë ofruar një pamje të një kompanie që drejtohej nga njerëz të padurueshëm për të realizuar zhytjen e një nëndetëseje të projektuar në mënyrë jokonvencionale. Aksidenti vdekjeprurës shkaktoi një debat të gjerë për të ardhmen e eksplorimit privat nënujor.
Zyrtarët e Rojës Bregdetare vunë në dukje se zhytësja nuk kishte kaluar një rishikim të pavarur, siç është praktika standarde. Ky fakt, së bashku me dizajnin e pazakontë të Titanit, ngritën shqetësime në komunitetin e eksplorimit nënujor.
OceanGate, e cila ka selinë në shtetin e Uashingtonit, pezulloi operacionet e saj pas shpërthimit. Kompania aktualisht nuk ka punonjës me kohë të plotë, por ka qenë e përfaqësuar nga një avokat gjatë seancave.
Gjatë zhytjes fatale më 18 qershor 2023, ekuipazhi humbi kontaktin pasi shkëmbyen mesazhe tekstuale për peshën dhe thellësinë e zhytëses gjatë zbritjes. Anija mbështetëse Polar Prince dërgoi mesazhe të përsëritura duke pyetur nëse zhytësja Titan kishte akoma mundësi ta shihte anijen në ekranin e saj.
Një nga mesazhet e fundit nga ekuipazhi i Titanit për Polar Prince, përpara se zhytësja të shpërthente, ishte: “Gjithçka mirë këtu”, sipas një rekreacioni vizual të paraqitur më herët në seancë.
Kur zhytësja u raportua e zhdukur, ekipet e shpëtimit reaguan menjëherë me anije, aeroplanë dhe pajisje të tjera për të kërkuar rreth 700 kilometra në jug të St. John’s, Newfoundland. Katër ditë më vonë, rrënojat e Titanit u gjetën në fundin e oqeanit, rreth 300 metra larg harkut të Titanikut, sipas zyrtarëve të Rojës Bregdetare.
Asnjë nga pasagjerët nuk mbijetoi. Shahzada Dawood dhe djali i tij, Suleman, ishin ndër personat që humbën jetën në shpërthim.
OceanGate deklaroi se ka bashkëpunuar plotësisht me hetimet e Rojës Bregdetare dhe NTSB që nga fillimi i tyre. Titani kishte kryer udhëtime drejt vendit të mbytjes së Titanikut që nga viti 2021. /AP/France24/
