Toka kërcënohet nga fosfogedoni – nëse nuk e dini çfarë është mësoni tani

Përdorimi i tepërt i fosforit po shteron rezervat që janë thelbësore për prodhimin global të ushqimit, gjë që mund të kontribuojë në një krizë të madhe.

Planeti ynë kërcënohet nga fosfogedoni, paralajmërojnë shkencëtarët, duke shprehur frikën se abuzimi me fosforin mund të çojë në mungesë të plehrave fosfate, gjë që do të prishte prodhimin e ushqimit në shkallë globale.

Përdorimi i tepërt i fosforit po shterron rezervat që janë vendimtare për prodhimin global të ushqimit, duke kontribuar kështu në krizën klimatike, raporton Guardian.

Përdorimi i tepërt i fosforit rrit lirimin e metanit në të gjithë planetin

Shkencëtarët paralajmërojnë se procesi i shpëlarjes së plehrave fosfatike nga fushat së bashku me ujërat e zeza, të cilat më pas derdhen në lumenj, liqene dhe dete, rezulton në lulëzime të përhapura të algave dhe në krijimin e zonave të vdekura ujore që kërcënojnë rezervat e peshkut.

Përdorimi i tepërt i këtij elementi gjithashtu rrit çlirimin e metanit në të gjithë planetin, duke ndikuar njëkohësisht në rritjen e ngrohjes globale dhe krizën në rritje klimatike të shkaktuar nga emetimi i gazrave serrë.

“Kemi arritur në një pikë kritike. Ne mund të jemi në gjendje t’i kthehemi mënyrave të vjetra, por tani me të vërtetë duhet të bashkojmë veprimet tona dhe të fillojmë të përdorim fosforin në një mënyrë shumë më të mençur. Nëse nuk e bëjmë, do të përballemi me një katastrofë që e kemi quajtur fosfogedone”, thotë profesori Phil Haygarth i Universitetit Lancaster.

Nuk ka jetë në Tokë pa fosfor

Fosfori u zbulua në vitin 1669 nga shkencëtari gjerman Hennig Brand, i cili e izoloi atë nga urina. Doli të ishte e nevojshme për jetën. Kockat dhe dhëmbët përbëhen kryesisht nga minerali i kalciumit fosfat, një përbërës që rrjedh prej tij, dhe ky element është i pranishëm në ADN-në tonë dhe membranat qelizore.

“Thënë thjesht, nuk ka jetë në Tokë pa fosfor”, shpjegon profesoresha Penny Jones nga Universiteti i Bristolit.

Fosfori ndihmon rritjen e të korrave

Rëndësia globale e këtij elementi është në përdorimin e tij – fosfori ndihmon rritjen e kulturave bujqësore. Rreth 50 milionë tonë plehra fosfate shiten në botë çdo vit. Kjo sasi luan një rol kyç në ushqimin e tetë miliardë banorëve të planetit tonë. Por depozita më të mëdha të fosforit gjenden vetëm në disa vende: Maroku dhe Sahara Perëndimore kanë sasitë më të mëdha, Kina është depozitimi i dytë më i madh dhe Algjeria është e treta.

Presioni në rritje mbi depozitat i ka bërë ekspertët të frikësohen se bota mund të përballet me pakësimin e rezervave të fosforit brenda pak vitesh, duke lënë shumë kombe të përpiqen ta marrin atë për të ushqyer popullsinë e tyre. Parashikime të tilla shqetësojnë shumë analistë, të cilët kanë frikë se disa kartele së shpejti mund të kontrollojnë pjesën më të madhe të furnizimeve të botës, duke e lënë Perëndimin shumë të prekshëm ndaj rritjeve të çmimeve.

Rezultati do të ishte i ngjashëm me krizën e naftës të viteve 70 të shekullit të kaluar.

Përdorimi i tepërt i fosfatit në fusha

Analistët thonë se ne po bëjmë kot kur përdorim fosfat në fusha. Plehrat që i lajnë ato, si dhe shkarkimi i ujërave të zeza të pasura me fosfor, rezultojnë në ndotje të madhe të ujit dhe ndikojnë në lulëzimin e dëmshëm të algave.

Disa nga trupat më të mëdhenj të ujërave të ëmbla në botë janë gjithashtu të prekur nga ky problem, duke përfshirë Liqenin Baikal në Rusi, Liqenin Victoria në Afrikë dhe Liqenin Erie në Amerikën e Veriut. Lulëzimi në Erie në vitet e fundit kanë rezultuar në ndotje totale të ujit të pijshëm.

Ashtu si në tokë, fosfatet ndihmojnë bimët ujore të rriten, por rritja e tyre shtyp lulëzimin e algave, kështu që në ato zona formohen zona të vdekura ujore.Një shkak për shqetësim

Kriza të tilla çojnë në probleme shtesë mjedisore. “Ndryshimi i klimës do të thotë që për shkak të kushteve më të ngrohta të motit do të ketë edhe më shumë lulëzime algash për njësi të ndotjes me fosfat”, shpjegon Prof. Brian Spears nga Qendra për Ekologji dhe Hidrologji në Mbretërinë e Bashkuar.

“Problemi është se kur ajo algë vdes, ajo prishet dhe fillon të prodhojë metan. Pra, një rritje në lulëzimin do të thotë se më shumë metan do të lëshohet në atmosferë, dhe metani është 80 herë më i fuqishëm se dioksidi i karbonit kur bëhet fjalë për ngrohjen. atmosfera. Ky është një shkak për shqetësim të vërtetë”, paralajmëroi Spears. /alsat.mk